به گزارش جهانی پرس از خبرگزاری فارس، اصفهان: امروزه علم و فناوری نماد تلاش موفقیت آمیز بشر در دستیابی به زندگی بهتر و فناوری های نوین است و این اهمیت آن چنان است که بخش بزرگی از توسعه و پیشرفت کشورها نیز بر اساس دستاوردهای علمی و فناوری آنها ارزیابی می شود.

در واقع می توان گفت که امروزه در اختیار داشتن علم و فناوری و توان به کارگیری آن به عنوان یک عامل کلیدی در خلق ثروت و قدرت برای کشور­ها به شمار می­‌رود و کشورها همواره درصدد کشف و ارتقا موقعیت خود در تمام ابعاد علم و فناوری می‌باشند بنابراین توسعه علم و فناوری، در جهت حفظ اقتدار اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و شیوه زیست جهانی بسیار حیاتی است.

برقراری ارتباط بین مراکز علمی و محققان و تقویت ارتباطات منطقه‌ای بین کشورهای اسلامی یکی از راه‌کارهایی است که می‌تواند به خیزش و رشد علمی سرعت و شتاب بیشتری ببخشد.

در این میان کشورهای جهان اسلام با وجود پیشرفت های علمی و دانشی سرآمد و همچنین برخورداری از یک مشی سرشتی با یکپارچگی و تعامل می‌توانند مزایای دانشی که یک برتری استراتژیک در جهان امروز است را برای خود ایجاد کنند.

 اعطای جوایز علمی یکی از بهترین روش‌های ایجاد روابط و همکاری‌های علمی در سطح منطقه‌ای و بین مراکز علمی است. بر همین اساس جایزه مصطفی ضمن تشویق و ترویج علم‌آموزی در میان دانشمندان کشورهای اسلامی باعث تقویت همکاری‌های علمی منطقه‌ای شده و به نقطه عطفی در پیشرفت علمی کشورهای اسلامی بدل شده است.

جایزه مصطفی(ص) با هدف شناسایی آثار برجسته دانشمندان جهان اسلام در توسعه علم و فناوری در جهان و بعد از مطالعه علمی ۳۰۰ جایزه جهانی و بررسی استانداردهای این جوایز از اوایل دهه ۹۰ شروع به کار نموده و به دلیل اهمیت دانش در سخنان پیامبر خاتم، مزین به نام پیامبر اکرم(ص) شده است.

در راستای تجلیل از دانشمندان برجسته و زمینه‌سازی همکاری و توسعه علمی در جهان، جایزه مصطفی هر دو سال یک بار به دانشمندان برتر جهان اسلام به عنوان یکی از نمادهای شایستگی و برتری به اثری نوآورانه در مرزهای دانش تعلق می‌گیرد که توسط افرادی شاخص در حوزه‌های علم و فناوری ارائه شده و زمینه‌ساز بهبود زندگی بشریت باشد و تاکنون چهار دوره در سال‌های ۱۳۹۴، ۱۳۹۶، ۱۳۹۸ و ۱۴۰۰ برگزار شده و افتتاحیه پنجمین دوره آن ۷مهر ۱۴۰۲ با حضور ریاست جمهور و همزمان با میلاد پیامبر اکرم در اصفهان  برگزار شد.

برگزیدگان پنجمین دوره جایزه مصطفی(ص) در سال ۲۰۲۳ دانشمندانی از کشورهای ایران، ترکیه، مصر، لبنان و کامبوج هستند که در حوزه های علم و فناوری زیستی و پزشکی، علم و فناوری اطلاعات و ارتباطات، علوم پایه و مهندسی حائز برتری و دریافت جایزه شده اند، پروفسور امید فرخ زاد و  احمد حسن به عنوان برگزیدگان غیرمقیم و مورات اویسال، سامیه خوری و احمد فوزی اسماعیل به عنوان برگزیدگان مقیم کشورهای اسلامی این جایزه را به خود اختصاص داده‌اند.

در این پیوند مختصری از زندگی علمی و آثار برگزیدگان جایزه مصطفی در سال ۲۰۲۳ را می خوانیم:

توسعه نانوذره‌ها برای درمان بیماری‌ها به ویژه سرطان؛ دستاورد پروفسور امید فرخ‌زاد برگزیده پنجمین دوره جایزه مصطفی

پروفسور امید فرخ‌زاد به طور مشخص پیشگام توسعه و آزمایش ترکیبی  از نانوذرات چندکاربردی برای کاربردهای درمانی و پزشکی به منظور رساندن داروهای شیمی‌درمانی با کمک نانوذرات به سلول‌های سرطانی در بیماران سرطان بوده است.

 وی همچنین در مورد بیماری‌های مرتبط با تصلب شرایین تحقیق و ابزارهای نانویی رساندن دارو موسوم به پهپادهای زیست‌فروپاش (وسیله‌ای برای انتقال دارو که از مواد زیستی ساخته شده و بعد از استفاده در بدن از بین می‌روند) را طراحی کرده که نوع مشخصی از دارو را به بدن می‌رساند و موجب بهبود بیمار می‌شود.

پهپادهایی (در واقع ابزارهای دارورسانی) در اندازه‌های نانویی که می‌توانند نوع مشخصی از مولکول را با خود به ذخیره‌های چربی در شرایین حمل کنند، روشی جدید برای جلوگیری از حمله قلبی است که حدود 8 سال قبل و در سال 2015 فرخ‌زاد به آن دست یافته بود.

یکی دیگر از دستاوردهای فرخ‌زاد طراحی و توسعه نوعی برچسب کلاژن با نانوذره‌هاست که در واقع نوعی ربات‌ زیست‌فروپاش کوچک است و برای بیماران دچار حوادث شدید استفاده می‌شود. جراحت‌های ناشی از تصادف‌های شدید می‌تواند موجب شکستگی‌های شدید استخوانی شود و بعد از عمل‌های ارتوپدی احتمال عفونت زیادی است.

این برچسب ها می‌تواند آنتی‌بیوتیک و دیگر داروها را برای تسریع بهبود استخوان شکسته و زخم به شکلی بهتر و کنترل‌شده‌تر نسبت به رویکرد فعلی، به موضع برسانند و از عفونت و جراحی‌های بعدی به این دلیل جلوگیری کنند.

کاوش مخازن نرم‌افزار؛ دستاورد پروفسور احمد حسن برگزیده پنجمین دوره جایزه مصطفی

پروفسور احمد حسن (متولد ۱۳۵۵، مصر) استاد دانشگاه کویینز کانادا، در سطح جهان در زمینه نرم‌افزار نامی شناخته شده است. مهم‌ترین حوزه‌های تحقیقاتی وی شامل نرم‌افزار، مهندسی نرم‌افزار، داده‌کاوی، کیفیت نرم‌افزار و شبکه اینترنت است. تحقیقات وی در زمینه نرم‌افزار موضوعاتی مانند کد و کدمنبع را باهم می‌آمیزد. پژوهش‌های او در زمینه داده‌کاوی شامل مولفه‌هایی مانند الگوسازی پیش‌بینی‌کننده، جنگل‌های تصمیم تصادفی، عیب‌یابی و نقص‌زدایی برنامه‌های نرم‌افزاری و یادگیری ماشینی و هوش مصنوعی است.

مخازن نرم افزار یک حوزۀ چندرشته‌ای است که روش‌های مهندسی نرم‌افزار، داده‌کاوی، هوش مصنوعی و بازیابی اطلاعات را در آن با هم ترکیب می‌شود. محققان می‌توانند با بکارگیری این روش‌ها در داده‌های مخزن نرم افزار، اطلاعات خوبی در مورد فرآیندهای توسعه، کیفیت و تکامل نرم‌افزار به دست آورند.

توسعه فناوری مخابرات نوری بی‌سیم زیر دریا دستاورد پروفسور مورات اویسال برگزیده پنجمین دوره جایزه مصطفی

پروفسور مورات اویسال، استاد دانشگاه نیویورک ابوظبی و یکی از برگزیدگان مقیم کشورهای اسلامی جایزه مصطفی۲۰۲۳ در گروه فناوری ارتباطات و اطلاعات با تحقیقات و مقالات بی‌شمار خود به توسعه فناوری مخابرات نوری بی‌سیم زیر دریا کمک شایانی کرده است.

مخابرات نوری بی‌سیم که نام دیگر آن مخابرات نوری فضای آزاد یا شبکه نوری بی‌سیم است، روشی برای انتقال داده با استفاده از نور به عنوان منتقل‌کننده پیام و مستلزم استفاده از ال ای دی نورگسیل برای ارسال و دریافت اطلاعات از طریق هوا یا فضا بدون نیاز به کابل فیزیکی یا سیم است و طیف گسترده‌ای از فناوری‌ها برای کاربرد آن به کار می‌رود که از انواع مختلف نور شامل نور مرئی برای مخابرات بی‌سیم استفاده می‌کند.

تحقیقات در زمینه ام اس و یافتن راه درمان این بیماری دستاورد پروفسور سامیه جوزف خوری برگزیده پنجمین دوره جایزه مصطفی

پروفسور سامیه جوزف خوری(متولد ۱۳۳۷، لبنان) استاد دانشگاه آمریکایی بیروت برای تحقیقات مفصل در مورد بیماری ام اس و استفاده از بیماری آنسفالومیت خودایمن تجربی به عنوان مدل حیوانی این بیماری برای درمان ام اس، برگزیده مقیم کشورهای اسلامی جایزه مصطفی ۲۰۲۳ شده است.

این دانشمند علوم اعصاب برای ابداع رویکردهای جدید برای مراقبت از بیماران ام اس، تحقیق در مورد بیماری‌زایی و سازوکار تنظیم و تحمل در بیماری آنسفالومیلیت خودایمن تجربی (EAE) و سازوکار تنظیم و تاب‌آوری سیستم ایمنی بدن در این بیماری متمرکز است. 

پروفسور خوری تحقیقات آزمایشگاهی در حال انجام دارد که از طریق موسسه ملی سلامت (NHI) واقع در مریلند آمریکا و انجمن ملی بیماری ام اس تامین مالی می‌شود و روی بررسی سازوکارهای ایمنی در مدل حیوانی بیماری ام اس و برهم‌کنش سیستم ایمنی و سلول‌های بنیادی عصبی تمرکز کرده است.

اثر توسعه کاربردهای فناوری غشا در حوزه علوم پایه و مهندسی دستاورد پروفسور احمد فوزی اسماعیل برگزیده پنجمین دوره جایزه مصطفی

پروفسور احمد فوزی اسماعیل (متولد ۱۹۶۶ مالزی) دانش‌آموخته مهندسی نفت و مهندسی شیمی معاون دانشگاه فناوری مالزی و یکی از برگزیدگان مقیم کشورهای اسلامی جایزه مصطفی ۲۰۲۳ دانشمند عرصه مهندسی شیمی و متخصص در زمینه فناوری غشایی است.

وی بیش از ۱۳۰ جایزه علمی در سطح ملی و بین‌المللی دریافت کرده که از مهم‌ترین آنان می‌توان به جایزه آکادمی علوم جهان(تواس/ TWAS) (۲۰۱۹)، جایزه علوم مهندسی(۲۰۱۴)، جایزه مردکا در بخش دستاوردهای علمی تحقیقاتی برجسته، جایزه دانشمند جوان اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا به اختصار آسه‌آن(۲۰۱۴)، جایزه آکادمی ملی و جایزه علم و فناوری سال بنیاد توری مالزی  در سال ۲۰۱۳  اشاره کرد.

پروفسور فوزی اسماعیل همچنین در سال ۲۰۱۶ توسط سازمان رتبه‌بندی جهانی افراد دانشگاهی شانگهای  به عنوان دانشمندی معرفی شد که بیشترین ارجاعات به مقالات او شده است.

آیین افتتاحیه پنجمین دوره اعطای جایزه مصطفی در سال ۲۰۲۳ شامگاه ۷ مهرماه با حضور سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور کشور و به میزبانی شهر گنبدهای فیروزه‌ای در مرکز همایش‌های بین‌المللی در اصفهان برگزار شد.

هفته جایزه مصطفی از ۶ تا ۱۲ مهر در اصفهان با حضور ۱۲۷ مهمان ویژه از ۳۱ کشور و آیین اعطای پنجمین دوره جایزه مصطفی شامگاه دوشنبه (۱۰ مهر) در کاخ چهلستون برگزار خواهد شد.