1. تعریف قانونی آمایش سرزمین 
آمایش سرزمین به عنوان یک فرایند علمی و برنامه ریزی فضایی، به دنبال *توزیع متوازن فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در پهنه سرزمین* بر اساس قابلیت‌های طبیعی و انسانی است. این مفهوم در قوانین ایران با تصویب «سند ملی آمایش سرزمین» در اسفند ۱۳۹۹ به رسمیت شناخته شد. این سند که مشتمل بر ۱۶ ماده، ۲۴ راهبرد و ۲۵۴ سیاست است، چشم‌انداز توسعه کشور تا افق ۱۴۲۴ را ترسیم می‌کند و بر پایه *اصل تمرکززدایی* و *تعادل بخشی بین انسان، فعالیت و فضا* استوار است . 
بر اساس تعریف ارائه‌شده در این سند، آمایش سرزمین «تنظیم رابطه بین انسان، فضا و فعالیت‌های انسانی» است که هدف نهایی آن *عدالت اجتماعی، **استفاده بهینه از منابع* و *پیشگیری از نابرابری‌های منطقه‌ای* است. این سند برای تمام دستگاه‌های اجرایی الزامی است و هرگونه طرح یا پروژه باید با مفاد آن تطبیق داده شود . 

  *۲. آمایش سرزمینی در ورزش ایران* 
در حوزه ورزش، آمایش سرزمینی به معنای *برنامه‌ریزی فضایی برای توزیع عادلانه امکانات ورزشی، **شناسایی استعدادهای منطقه‌ای* و *بهینه‌سازی منابع مالی و زیرساختی* است. برای مثال، در سال ۱۴۰۱، رئیس‌جمهور ایران وزارت ورزش و جوانان را مکلف کرد تا *سند آمایش سرزمینی ورزش* را ظرف ۴ ماه تدوین کند. این سند با هدف *رفع نابرابری در ساخت استادیوم‌ها، **توزیع بودجه بر اساس نیاز استان‌ها* و *هماهنگی بین دستگاه‌های مرتبط* (مانند وزارت آموزش و پرورش و نیروهای مسلح) طراحی شده است . 
از اقدامات کلیدی در این زمینه می‌توان به *تدوین ۱۱ مصوبه برای تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام ورزشی* و *واگذاری امکانات ورزشی به مناطق محروم* اشاره کرد. کیومرث هاشمی، وزیر سابق ورزش، نیز بر نقش آمایش در *شناسایی استعدادها* و *کاهش هزینه‌های زائد* تأکید کرده است . 

  *۳. ضرورت اجرای آمایش سرزمینی در ورزش* 
- *عدالت ورزشی: عدم توزیع عادلانه امکانات ورزشی باعث تمرکز منابع در شهرهای بزرگ و محرومیت مناطق روستایی یا کمتر برخوردار شده است. آمایش سرزمینی می‌تواند با **تعیین اولویت‌های ساختاری*، این شکاف را کاهش دهد . 
- *بهبود عملکرد بین‌المللی*: برنامه‌ریزی فضایی به شناسایی و پرورش استعدادها در مناطق مختلف کمک می‌کند و زمینه را برای موفقیت در مسابقات آسیایی و جهانی فراهم می‌آورد . 
- *کاهش هدررفت منابع: هم‌اکنون پروژه‌های نیمه‌تمام ورزشی به دلیل **نبود هماهنگی بین دستگاه‌ها* و *عدم تطابق با نیازهای واقعی، میلیاردها تومان هزینه بی‌ثمر ایجاد کرده‌اند. سند آمایش با الزام به **تطبیق پروژه‌ها با قابلیت‌های منطقه‌ای*، از این اتلاف جلوگیری می‌کند . 

  *۴. خطرات عدم اجرای آمایش سرزمینی در ورزش* 
- *تشدید نابرابری‌ها: ادامه روند فعلی منجر به **حاشیه‌نشینی ورزشی* خواهد شد؛ به طوری که تنها استان‌های دارای امکانات، قادر به پرورش قهرمانان ملی هستند . 
- *افزایش آسیب‌های اجتماعی: نبود امکانات ورزشی در مناطق محروم، مشارکت جوانان در فعالیت‌های بدنی را کاهش داده و به افزایش **کم‌تحرکی، **افسردگی* و *آسیب‌های ناشی از آن* دامن می‌زند . 
- *تضعیف اعتبار بین‌المللی: سازمان‌هایی مانند فیفا و AFC بر شفافیت مدیریتی تأکید دارند. عدم اجرای آمایش ممکن است به **تحریم‌های احتمالی* یا کاهش حمایت‌های مالی بین‌المللی منجر شود . 

۵. جمع‌بندی و پیشنهادها
آمایش سرزمینی نه تنها یک *ضرورت قانونی، بلکه **نیاز حیاتی* برای توسعه پایدار ورزش ایران است. اجرای ناقص یا عدم توجه به این سند، ورزش کشور را با چالش‌های جدی مواجه خواهد کرد. برای تحقق این هدف، پیشنهاد می‌شود: 
۱. هماهنگی بین‌دستگاهی- برای اجرای سند آمایش ورزشی تقویت شود. 
۲. شاخص‌های کمی- برای پایش پیشرفت پروژه‌ها طراحی گردد . 
۳. آموزش نیروهای متخصص- در حوزه برنامه‌ریزی فضایی ورزشی در دستور کار قرار گیرد. 
۴. شفافیت مالی- در توزیع بودجه بر اساس نیازهای آمایشی رعایت شود. 

بدون تردید، تنها با اجرای دقیق آمایش سرزمینی می‌توان به «ورزشی پویا، عادلانه و بین‌المللی» دست یافت.