به گزارش جهانی پرس از ایسنا، میزان مصرف برق در ساعات اوج بار شبکه به بیش از ۷۷ هزار و ۵۰۰ مگاوات رسیده است، حدود ۱۰ میلیون کولر گازی در فصل تابستان در کشور فعال می‌شود و حدوداً ۲۰ هزار مگاوات مصرف برق کشور را در ساعات اوج بار مصرف می‌کنند که معادل ۲۵ درصد کل مصرف برق کشور است.
در واقع مصرف برق کولرهای گازی ۴ تا ۶ برابر کولرهای آبی است، امسال، سهم سامانه‌های سرمایشی و تهویه مطبوع از کل برق تولیدی کشور به حدود ۴۰ درصد (معادل ۳۰۰۰۰ مگاوات) رسیده است که بیانگر اهمیت مدیریت صحیح مصرف برق در این حوزه است.
نکته حائز اهمیت در این میان، این مهم است که افزایش مستمر میانگین دما در سال‌های پیش رو، سبب افزایش تقاضای برق مصرفی سامانه‌های سرمایشی و تهویه مطبوعی خواهد شد و در صورت فقدان برنامه‌ها و سیاست‌های لازم‌الاجرا در بهینه‌سازی مصرف برق در بخش خانگی و عدم همکاری و مشارکت مردم در مدیریت صحیح مصرف برق وسایل سرمایشی، شاهد افزایش شکاف بین بخش‌های عرضه و تقاضای برق خواهیم بود که تامین برق بخش خانگی را در سال‌های آتی با مشکل مواجه خواهد ساخت.
سیستم‌های سرمایشی که در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرند در نقاط مختلف متفاوت است، از جمله سیستم‌هایی که عمدتاً در مناطق جنوب و شمال کشور به‌علت آب و هوای گرم و مرطوب مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌توان به کولرهای گازی اشاره کرد. در حال حاضر حدود ۷۰ درصد از خانوارهای ایرانی از کولرهای آبی و یا گازی برای خنک کردن محیط زندگی خود استفاده می‌کنند و این در حالیست که توان کولرهای آبی در حدود ۵۰۰ وات و در مورد کولرهای گازی بالغ بر ۲۰۰۰ وات است.
به‌طور کلی می‌توان گفت با فرض کارکرد ۱۴۴۰ ساعت در سال، کاهش مصرف سالانه انرژی به ازای یک دستگاه ۱۴۴۰ کیلووات ساعت خواهد بود بدین ترتیب با ارتقای رتبه مصرف انرژی در کولرهای گازی می‌توان تا ۴ هزار مگاوات پیک مصرف را کاهش داد. با توجه به اقلیم‌های مختلف آب و هوایی در کشور و متناسب با نیاز سرمایشی هر اقلیم، تجهیزات سرمایشی عمده‌ترین مصرف کنندۀ برق بوده و در فصل تابستان سهم زیادی از پیک مصرف برق مربوط به بار سرمایشی ساختمان‌ها است.
با در نظر گرفتن این نکته که مصرف انرژی کولرهای گازی بسیار بیشتر از کولرهای آبی راندمان بالاست، دلایلی چون رشد فزاینده بازار کولرهای گازی در کشور و عدم استفاده از الگوی صحیح پیاده‌سازی سامانه‌های سرمایشی موجب افزایش سهم برق مصرفی بخش سرمایش ساختمان‌ها شده اما این در حالی است که در بسیاری از شهرها و اقلیم‌های کشور، استفاده از کولر آبی با توجه به میزان دما و رطوبت، بهترین گزینه است.
براساس آمارهای وزارت نیرو، جایگزینی یک کولر گازی با ظرفیت BTU ۱۸۰۰۰ در ساعت راندمان پایین با نوع راندمان بالا و ارتقای رتبه انرژی این تجهیزات از رتبه G به رتبۀ A، کاهش توان مصرفی در حدود یک کیلووات را به همراه خواهد داشت. با فرض کارکرد ۱۴۴۰ ساعت در سال، کاهش مصرف سالانه انرژی به ازای یک دستگاه ۱۴۴۰ کیلووات ساعت خواهد بود؛ این در حالی است که برخی از کولرهای گازی فرسوده که مورد استفاده قرار می‌گیرند فاقد حداقل رتبۀ قابل قبول انرژی بوده و برق زیادی مصرف می‌کنند.
به‌طور کلی می‌توان گفت با ارتقای کارآیی کولرهای قدیمی و کم بازده موجود در کشور با انواع جدید و کارآتر، پیک مصرف برق حداقل به میزان ۴۰۰۰ مگاوات کاهش می‌یابد. این نکته بیشتر شامل حال بخش عمومی و ادارات دولتی می‌شود چرا که به‌طور متوسط بین ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ مگاوات از بار سرمایشی کشور را به خود اختصاص داده اند.
باید این نکته را در نظر گرفت که استفاده از تجهیزات سرمایشی در شروع فصل گرم سال از دلایل عمدۀ افزایش پیک بار شبکۀ سراسری کشور بوده است. به طوری که داده های آماری محدودۀ بارهای سرمایشی را ۱۳ تا ۱۸ هزار مگاوات نشان می دهد و از سال ۱۳۸۹ با افزایش چشم گیر بکارگیری بارهای سرمایشی در بخش عمومی از جمله ادارات دولتی، پیک بار شبکه از شب به روز انتقال یافته است.
یکی از راهکارهای مهم در مدیریت مصرف برق در وسایل سرمایشی، انتخاب صحیح این وسایل با توجه به کاربری ساختمان و اقلیم است نظر به اینکه بخش عمده‌ای از مناطق مرکزی کشور جزو مناطق با اقلیم "گرم و خشک" هستند، استفاده از کولرهای آبی به ویژه مدل‌های مجهز به موتورهای الکتریکی پربازده نظیر BLDC ها، بهترین گزینه برای این مناطق است و بدون شک تبلیغ فرهنگ استفاده از کولرهای گازی در این مناطق با اصل مدیریت صحیح مصرف و حفظ محیط زیست، در تناقض خواهد بود. موضوعی که این روزها، به وضوح با آن مواجه هستیم و به هیچ عنوان با شرایط اقلیمی مناطق مرکزی کشور سازگار نیست و با توجه به سیاست‌های افزایش پلکانی تعرفه‌های مصرف برق، سبب اعمال جریمه‌های سنگین در قبوض برق پرمصرف‌ها خواهد شد.
از طرفی دیگر، استفاده از کولرهای گازی و سامانه‌های تراکمی در مناطق با اقلیم "گرم و مرطوب" و "معتدل و مرطوب" و یا به اصطلاح شرجی، به جهت تامین آسایش حرارتی، ضروری است. در این مناطق، تنظیم صحیح درجه حرارت آسایش ساختمان، نقش مهمی بر مدیریت مصرف انرژی خواهد داشت.
تغییر تنظیم درجه حرارت آسایش از ۱۸ درجه سلسیوس به ۲۴ درجه سلسیوس، سبب کاهشی معادل ۲۰ درصد در مصرف برق خواهد شد که با توجه به پهنه وسیع مناطق با شرایط شرجی در کشور، هزینه برای کاهش مصرف انرژی در سامانه‌های سرمایشی و تهویه مطبوع، استفاده از سایبان‌ها است.
نصب سایبان برای هر دو نوع کولر آبی و گازی، بسیار موثر بوده و به طور میانگین سبب کاهش حدود ۳۰ درصد در مصرف برق خواهد شد. کاهش طول کانال در کولرهای آبی و عایق کردن آن بخش از کانال که در معرض هوای بیرون است، سبب افزایش ۱۵ الی ۳۰ درصدی راندمان کولر خواهد شد.
در کولرهای گازی، رعایت فاصله حداقلی بین یونیت بیرونی (کندانسور) و یونیت داخلی (اواپراتور یا پنل داخلی) و همچنین نصب یونیت خارجی در فضایی که گردش هوای بیرون به سهولت اطراف آن اتفاق بیفتد، در کاهش مصرف برق و افزایش راندمان سیستم (دمای سرد خروجی از یونیت داخلی)، بسیار موثر خواهد بود.
باید به این موضوع نیز توجه کرد که اگر هزینه برق مصرفی یک کولر آبی ماهیانه در فصول گرم ۲۰۰ هزار تومان باشد، یک کولر گازی حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان و چه بسا بیشتر برای مشترکانی که در مناطق عادی زندگی می‌کنند، هزینه در پی خواهد داشت. برای مناطق عادی همانند یزد، اصفهان و تهران که هوای خشک دارند و اقلیم این مناطق با مکانیزم فعالیت کولرهای گازی تناسبی ندارد، استفاده از کولرهای گازی توصیه نمی‌شود.
مشترکانی که در مناطق عادی زندگی می‌کنند، می‌توانند با استفاده و خرید کولرهای آبی و قرار دادن کولر روی دور کند و اقدامات دیگر مانند نصب سایبان روی آن، میزان مصرف برق این سامانه‌های سرمایشی را تا ۵۰ درصد کاهش دهند و در حفظ پایداری شبکه نقش بسزایی داشته باشند.
باتوجه به ناترازی در صنعت برق برای رهایی از خاموشی چاره‌ای جز مدیریت مصرف وجود ندارد، در این راستا نسز دولت طرح‌های تشویقی را درنظر گرفته تا مشترکان تمایل بیشتری به کاهش مصرف برق داشته باشند.