به گزارش جهانی پرس از صدا و سیما، برنامه صف اول امشب ۲۷ تیر ماه با موضوع «بررسی عملکرد معاونت زنان و خانواده در دولت سیزدهم» و با حضور دکتر انسیه خزعلی، معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده پخش شد، مشروح این برنامه را در زیر می‌خوانید:
مقدمه مجری: معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده ریاست جمهوری در هیئت دولت این هفته از بیش از ۲۰ اقدام جدید در دولت سیزدهم در حوزه زن و خانواده خبر داده، برای بررسی جزئیات بیشتر در صف اول امشب دعوت کردیم از خانم خزعلی تا از آنچه که صورت گرفته و ریل گذاری برای حوزه زنان و خانواده در مسیر پیش رو و در دولت چهاردهم بپرسیم.
سوال: از زمانی که شما سکان معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری را در دست گرفتید در دولت سیزدهم تا امروز که ما در خدمت شما هستیم حدود سه سال می‌گذرد، بپرسم که از آن نقطه مطلوبی که روز اول هدفگذاری کردید و آنچه که امروز هستیم کجای راه قرار داریم؟
خزعلی: در این مدت دو سال و ده ماه و چند روز به صورت پیگیر و پرشتاب همکاران من در معاونت تلاش کردند بحمدالله دستاورد‌های خوبی داشتند، اگر خاطر دوستان باشد در اولین نشست خبری که داشتیم عرض کردم که معاونت متاسفانه از دو آسیب رنج می‌برد، یکی مسئله تشریفاتی بودن و ویترینی عمل کردن و دیگر سیاست زده بودن و تلاشم این است که این دو تا را کمرنگ کنم تا هر حدی که بتوانم و از دستم بربیاید و بحمدالله الان بعد از دو سال و اندی نزدیک سه سال می‌توانم بگویم که خیلی کمرنگ شده نگاه ویترینی به زنان و نگاه تشریفاتی داشتن و در بسیاری از امور توانستند خانم‌ها در عملیات و در ایجاد یک جایگاه مناسب و جایگاهی که به آنها فقط به این عنوان نگاه نشود ما می‌خواهیم بگوییم که زن‌ها را هم دخالت دادیم بلکه از فکر آنها استفاده بشود، از رای و نظر آنها استفاده بشود و هم نگاه سیاست زدگی و این که ابزار سیاست باشند و جناح‌ها و گروه‌های مختلف بخواهند با نام بردن از زنان و با ذکر آن مسائل شعاری نسبت به زنان سعی کنند که رای جمع کنند، تلاش کردیم که از این دو جنبه فاصله بگیرد و وارد میدان بشود.
مشارکت زنان در شوراهای تصمیم‌گیری وزارتخانه‌ها از مصوبات خوب دولت است
بحمدالله با وجود این که معاونت ستادی هست توانسته میدان را به حرکت در بیاورد، توانسته در خیلی از میادینی که زن‌ها در جایگاه حقیقی خودشان نبودند آنها را به جایگاه حقیقی نزدیک کند، نمی‌گویم که به جایگاه حقیقی شان رسیدند، اما به جایگاه حقیقی شان دارند نزدیک می‌شوند این که در شوراهای تصمیم گیری و تصمیم سازی از جانب رئیس جمهور شهیدمان، زنانی منصوب می‌شوند، این که مصوب می‌شود در ماه‌های نخست این دولت که مشاوران زن پستی هم تراز معاون وزیر یا مدیر کل داشته باشند و این که الزام برای دستگاه‌ها ایجاد می‌شود به عنوان تصویب یک مقرره که باید خانم‌های مشاور در شوراهای تصمیم گیری حضور داشته باشند و از آنها گزارش خواسته می‌شود که چه مقدار این خانم‌ها فعال بودند در دستگاه شما، یا در استانداری‌ها مدیران کل بعنوان یک کار تکلیفی برای استانداران مطرح می‌شود که باید در شوراهای تصمیم گیری استان و شوراهای اصلی و کلان شرکت داده بشوند، اینها همه موجب این می‌شود که هم خانم‌ها تجربیات جدیدی را کسب بکنند و هم مشارکت داده بشوند در تصمیم گیری‌ها و از فکر آنها استفاده بشود، یعنی آن چیزی که باید مورد توجه قرار بگیرد این که خانم ایرانی و زن مسلمان ایرانی وقتی با حجاب خود و با عفاف خود در جامعه ظاهر می‌شود یعنی این که من بعنوان یک انسان شریک هستم و به جنس من و جنسیت من توجه نداشته باش بلکه به فکر من، به ایده من، به خلاقیت من، به مهارت من، به تخصص من توجه کن و این تخصص باید بیشتر در جامعه دیده بشود، خصوصا که خانم‌های ما در رده‌های بالای تخصصی و مهارتی خودشان را نشان دادند.
سوال: رویکرد اصلی و آن محور اساسی که راجع به یک بانوی مسلمان ایرانی شما در معاونت پیش گرفته بودید چیست؟
خزعلی: همانطور که عرض کردم زن را بعنوان یک انسان صاحب فکر و صاحب تدبیر در مجامع مختلف، در دستگاه‌های اجرایی، در موقعیت‌های تصمیم گیری بشناسند و به آن اهمیت بدهند و برای وجود زن ارزش قائل بشوند و تلاش کنند آنها را در جایگاه خودشان به کار بگیرند، زن ابزار نباشد، زن وسیله نباشد برای این که با شعار و با تشریفات بخواهند از این وسیله استفاده کنند برای اهداف دیگر، لذا من فکر می‌کنم که زن در حال حاضر به جایگاه خودش نزدیک می شود و موقعیت اصلی خودش را پیدا می‌کند.
بیمه زنان خانه‌دار روستایی در این دولت صورت گرفت
یک بخشی از آن در بحث مشاغل است و یک بخشی در بحث آموزش‌های خاص زنان است، یک بخشی از آن در مورد بیمه‌ها و حمایت‌هایی هست که باید از زنان صورت می‌گرفت و بحمدالله در این دولت حمایت‌های خوبی از زنان صورت گرفته در چه بیمه زنان باردار تا پایان دوره شیردهی، چه بیمه ناباروری که به صورت صد در صدی مورد حمایت قرار گرفته، چه بیمه زنان خانه دار روستایی که از مسائل مهمی هست که برای اولین بار صورت گرفته است و انجام می‌گیرد که امیدوار هستیم ادامه پیدا کند و چه حمایت‌های دیگری که از زنان سرپرست خانوار یا زنان نخبه صورت گرفته یا زمینه‌های مشاغل که برای آنها فراهم شده یا بحث‌های آسیب زدایی، ما در آسیب زدایی از خانواده و زنان مسائل متعددی را داریم، زنانی که بدسرپرست هستند، زنانی که در شرایط بد گرفتار مسائل اعتیاد‌ها یا مسائل آسیب‌های دیگر مرتبط با زنان شدند.
سوال: این همه را سیاستگذاری کردیم در دولت سیزدهم، آیا بردیم در مرحله میدان و موضوع عملیاتی کردن آنها را شروع کردیم؟
خزعلی: به این‌هایی که من عرض کردم بیشتر بحث عملیات و هماهنگی است، سه تا وظیفه عمده را در اسناد بالادستی معاونت زنان دارد، خود معاونت وارد عملیات نمی‌شود، وارد اجرا نمی‌شود، اولین مطلب سیاستگذاری است، وضع قوانین و مقررات هست و همین طور اصلاح قوانین و مقرراتی که با آن مواجه هستیم.
سوال: در دولت سیزدهم چه اصلاح قوانینی را برای زنان انجام دادید یا در حوزه خانواده؟
خزعلی: مثلا خیلی از مقررات یا رویه‌ها را ما می‌توانستیم به سرعت اصلاح کنیم، مثل این که همان هفته‌های اولی که آمدیم برخی از مادران اعتراض کردند که ما نمی‌توانیم کارنامه بچه هایمان را بگیریم و می‌گویند فقط به پدرو به ولی او می‌دهند، بلافاصله رئیس جمهور دستور دادند و بررسی شد که دستورالعملی چند ماه قبل داده شد.
با تسریع در روند فرزندخواندگی برخی شیرخوارگاه‌ها تعطیل شد
سوال: خانم خزعلی اشاره کردند که در سیاستگذاری یک محور اختصاص دارد به اصلاح قوانین و پیشبرد آنها و پیشنهاداتی که در این حوزه داده می‌شود و اشاره کردید به اقدامی که در ابتدای گرفتن سکان این معاونت داشتید.
خزعلی: بله، با شکایتی که تعدادی از مادران داشتند آقای رئیس جمهور دستور دادند و بررسی شد که دستورالعملی چند ماه قبل از آن تصویب شده بود و فقط به ولی و پدر داده می‌شد لذا اصلاح شد بلافاصله و کارنامه و پرونده بنا شد که به مادر هم داده بشود و به همین ترتیب، مواردی که با آن مواجه بودیم بخشی از آن رویه بوده، بخشی دستورالعمل بوده، مثلا همین وضعیت مشاغل مختلفی که گاهی اوقات ممانعت به عمل می‌آمد الان فردا ما عازم هستیم انشاالله به جزیره هنگام و دیداری داریم با خانم‌های صیادی که اینها سال‌ها بود اجازه صید به آنها داده نمی‌شد و الان توانستند با اجازه‌ای که در این دولت دریافت کردند کسب و کار موفقی را راه اندازی بکنند و بسیاری از مشکلاتی که خانم‌ها در جزایر دارند و بعضی از این جزایر اصلا زنانه شده به دلیل مهاجرت مردان شان، بتوانند این مشکلات اقتصادی شان و معیشتی شان را برطرف کنند، این حمایت‌هایی بوده که با اصلاح رویه، اصلاح قانون یا مثلا یکی از مواردی که ما با آن مواجه بودیم در سفر‌های اول استانی می‌رفتیم سر می‌زدیم به شیرخوارگاه‌ها و مواجه بودیم با تعداد زیادی اطفال و شیرخوار‌هایی که منتظر بودند تا به افرادی که در صف نوبت بودند که بتوانند اینها را به سرپرستی بگیرند به دلیل یک مشکل قانونی اینها گاهی اوقات چند سال در نوبت بودند که آن مشکل رفع شد و الان شاهد این هستیم که بعضی از شیرخوارگاه‌ها دارد تعطیل می‌شود، چند تا شیرخوارگاه در تهران، در مشهد تعطیل شده است.
سوال: یکی از محور‌هایی که اشاره کردید کار‌های مختلفی که در حوزه سیاستگذاری داشتید برگردیم به حوزه هماهنگی با دستگاه‌ها، برمی گردد به آن واقعی شدن نقش زنان در میدان که چقدر هماهنگی کردید با دستگاه‌های مختلف برای این که تقویت بشود موضوع خانواده، تقویت بشود جایگاه زن؟
خزعلی: همانطور که عرض کردم ما بیشتر سیاستگذاری داریم و اصلاح رویه‌ها، بخشی از این قانون‌ها، بخشی از این رویه‌ها و دستورالعمل‌ها ممکن است به قوه قضائیه مربوط بشود، برخی به قوه مقننه، باید این هماهنگی‌ها را با آنها داشته باشیم در بحث لایحه امنیت زنان، هماهنگی‌های زیادی را سعی کردیم با قوه مقننه داشته باشیم در کمیسیون‌های مختلف، اصلاحاتی که لازم بود در این لایحه صورت بگیرد، در قوه قضائیه باز همکاری تنگاتنگی داشتیم و برخی از رویه‌ها انشاالله در همین روز‌ها ابلاغ می‌شود و اصلاح می‌شود، مسائلی که مادران مطرح می‌کردند، بحث‌های حضانت که مطرح می‌شد یا برخی از مسائلی که مرتبط با بنیاد شهید بود و همسران جانبازان مطرح می‌کردند که بحمدالله اینها برخی رفع شده و برخی هم دارد رفع می‌شود.
سوال: یک بخشی از فرمایشات شما برمی گشت به موضوع بیمه زنان روستایی، راجع به این صحبت کنیم هماهنگی‌هایی که شد با دستگاه‌های مرتبط، این که بیمه زنان روستایی با سه فرزند و بیشتر رایگان انجام شد.
خزعلی: بله بیمه زنان روستایی که دارای سه فرزند هستند از طریق صندوق تامین اجتماعی عشایر روستایی بحمدالله دارد انجام می‌گیرد و سال گذشته به آن بودجه اختصاص داده شد و رایزنی‌های زیادی صورت گرفت برای این که این کار انجام بگیرد و عملیاتی بشود، خیلی وقت‌ها اینها در قانون هست، خیلی وقت‌ها توصیه‌ها هست، در آیین نامه‌ها هست ولی بودجه به آن اختصاص داده نمی‌شود این که به این مسئله بودجه اختصاص داده شد و شروع شد ثبت نام و تعداد زیادی ثبت نام کردند و انشاالله امسال هم در بودجه جمعیت دیده شده و انشاالله به همین شکل ادامه پیدا کند، اعتبار دیده شده ولی تخصیص آن داده شود و ادامه پیدا کند بسیار مهم است، همین طور بودجه یک درصدی که سال گذشته به زنان و خانواده اختصاص داده شد باعث شد که خیلی از طرح‌هایی که خانم‌ها داشتند توانستند به مرحله اجرا در بیاورند، خیلی از برنامه‌ها به صورت ملی توانست اجرایی بشود از طریق همین بودجه یک درصد، یعنی مثلا بحث سلامت زنان و سلامت حرکتی زنان و پایشی که در وزارت ورزش صورت گرفت از طریق همین بودجه یک درصد.
سوال: یک درصد را همه اجرایی کردند؟
خزعلی: بله
سوال: چون نقش شما رصد و نظارت است.
خزعلی: بله، این را باید گزارش می‌دادند و الان ما گزارش هزار صفحه‌ای از دستگاه‌ها داریم که همه گزارش دادند که در چه زمینه‌ای، بعضی طرح‌ها را ما اصلا به آنها ارائه دادیم و بعضی طرح‌هایی را خودشان در زمینه زنان و خانواده داشتند و موظف هم بودند که ۷۰ درصد آن را در سطح ملی مصرف کنند و این نباشد که در دستگاه خودشان نهایتا ۳۰ درصد را می‌توانستند در دستگاه خودشان از این بودجه استفاده کنند و امسال هم این بودجه به صورت دیگری هست که شاید معاونت دخل و تصرف بیشتری می‌تواند داشته باشد به دلیل این که متمرکز هست و تحت تصرف معاونت قرار می‌گیرد و معاونت می‌تواند آن را توزیع کند، سال گذشته ما فقط جنبه نظارتی داشتیم و گزارش گیری و با برنامه و بودجه هم با همان نگاه گزارش گیری با این مسئله برخورد می‌کرد البته اختیاراتی را به معاونت زنان داده بود که این مسئله را رصد کند.
رشد تسهیلات مشاغل خانگی در دولت سیزدهم
موارد دیگری از این قبیل یعنی این پشتیبانی‌هایی که صورت گرفته مثلا بحث مشاغل خانگی، شما یک اشاره‌ای کردید به مسئله مشاغل بانوان، بانوان یکی از مواردی که مطرح می‌کردند این بود که ما دل مان می‌خواهد هم فعالیت اجتماعی داشته باشیم هم شغل داشته باشیم و هم بتوانیم به فرزندانمان برسیم و هم بتوانیم بخصوص در دوره باروری و دوره فرزند آوری و فرزند پروری بتوانند از این موقعیت استفاده کنند، یکی از کار‌های خوبی که انجام گرفت تسهیلات مشاغل خانگی افزایش پیدا کرد، افزایش تسهیلات مشاغل خانگی یعنی این که بتواند با پشتوانه مالی که در اختیار او قرار می‌گیرد و با مهارت‌هایی که یاد می‌گیرد در کنار فرزندان خود شغلی را هم داشته باشد.
سوال: از چقدر به چقدر؟
خزعلی: مشاغل مثلا د رسال ۹۹، ۲۰۰ میلیارد بود و به ۵ هزار میلیارد افزایش پیدا کرد، ۲۵ برابر شد، این خیلی کمک کرد.
سوال: همه جامعه هدف شما دریافت کردند؟ چون یک بحث آن اختصاص است، یک بخش آن دریافت است و تسهیل آن مراحلی که یک خانم می‌تواند بگیرد.
خزعلی: بهرحال به میزانی که بودجه بوده دریافت کردند، ولی ۸۰ درصد آنها خانم‌ها بودند که دریافت کردند و تعداد زیادی از آنها روستائیان بودند که دریافت کردند و این موجب شد که حتی ما شاهد مهاجرت معکوس از شهر به روستا بودیم در قسمت خانم‌ها ما بعضی از روستاها که می‌رفتیم می‌گفتند ما مدتی در شهر بودیم ولی الان این امکاناتی که آمده ترجیح دادیم که برگردیم به روستا و شغل خاص خودمان را، شغل‌های گاهی اوقات مربوط به کشاورزی، گاهی اوقات صنایع تبدیلی، گاهی اوقات صنایع دستی اینها را به دلیل آن حمایتی که در روستا از آنها می‌شد به روستا برگشتند، اینها مشاغلی است که منعطف است و با شرایط کاری زندگی خانم‌ها هماهنگ است، همین مطلب را ما سعی کردیم در برنامه هفتم ببینیم یعنی شغل منعطف را بعنوان یکی از وظایف دولت که تدوین کند لوایحی که بتواند مسئله انعطاف شغلی را برای خانم‌ها در نظر بگیرد و خانم‌ها بتوانند به مسئولیت‌های چندگانه شان بپردازند.
سوال: یعنی شغل‌های جدید یا نه، شرایط جدید راحت‌تر برای خانم‌ها؟
خزعلی: نه شرایطی را در همان شغل‌ها، ما الان داریم برابر به زن و مرد نگاه می‌کنیم در مشاغل و این غلط است، ما باید عدالت را در نگاه به زن و مرد داشته باشیم یعنی مسئولیت‌هایی که به عهده زن هست باید یک امتیازات ویژه‌ای برای آن قرار بدهیم مثل همین دورکاری، مثل این بتواند مثلا دو سوم ساعت کار کند و بتواند بیمه مستمر را داشته باشد حتی اگر نیمه وقت کار می‌کند، اینها را باید ما در شغل منعطف ببینیم به دلیل آن کار بزرگی که بعهده زنان است و آن مسئولیت نسل آینده و تربیت نسل و فرزندآوری که الان یکی از چالش‌های بزرگی است که ما با آن روبرو هستیم، اینها چیز‌هایی است که ما باید درقوانین ببینیم و در قوانین زیرساخت آن را آماده کردیم در برنامه هفتم و انشاالله که ظرف یک سال باید این مسئله تدوین بشود و بتوانیم ما سال آینده وضعیت مناسبی را برای خانم‌ها داشته باشیم که هم به شغل بپردازند و هم به وظیفه مهم مادری و همسری شان بتوانند بپردازند.
سوال: در بخشی که اشاره کردید به مشاغل خانگی، من برگردم در کنار تسهیلات یک بخشی موضوع توانمندسازی بانوان است، هم راجع به بانوان بدسرپرست و خودسرپرست یعنی بانوانی که سرپرست خانواده هستند راجع به آن صحبت کنیم هم کلا همه بانوان ایرانی، این توانمندسازی و در بخش کارآفرینی چه اقداماتی انجام دادید که شاخص شد؟
خزعلی: ما به صورت ویژه اگر بخواهم برای خانم‌های سرپرست خانوار عرض کنم که یکی از قشر‌هایی هستند که باید مورد حمایت قرار بگیرند، تعبیر مقام معظم رهبری این است که اینها عائله حکومت هستند بنابراین باید برنامه ویژه‌ای برای اینها ترتیب داده شود، ما در ۵ بخش توانستیم برنامه‌هایی را برای زنان سرپرست خانوار داشته باشیم اول وضع قانون است، در قانون برنامه ششم در برنامه توسعه ششم این مسئله آمده بود که در بند ت ماده ۸۰ باید ما برنامه جامعی را برای اینها داشته باشیم، این قانون خیلی رفت و برگشت کرد از همان ماه‌های اول ما این را تدوین کردیم و به کمیسیون‌ها فرستادیم و در نهایت منجر شد به آیین نامه، آیین نامه‌ای برای ایجاد پنجره واحد برای زنان سرپرست خانوار که این می‌توانست حمایتگر باشد البته در آیین نامه ذکر شد در بند ۸ آن که ما برنامه جامع را تدوین کنیم که آن هم تدوین شده و پیش نویس آن آماده است. مرحله بعد مسئله ضمانت برای این زنان است، این زنان مشکلی که داشتند برای اشتغال شان باید میرفتند به افراد مختلف رو می‌زدند برای این که ضامن آنها بشوند برای تسهیلاتی که می‌گیرند، لذا ما آمدیم صندوق ضمانت زنان سرپرست خانوار را مصوب کردیم در ستاد ملی زن و خانواده و ابلاغ شد از طرف دولت و سهمیه برای استان‌های مختلف قرار داده شد این هم قدم خیلی خوبی بود و پشتوانه خوبی برای زنان سرپرست خانوار که دولت ضامن آنها بشود و در مرحله بعد طرح کسب و کار پایدار خانواده محور را داشتیم که خانواده‌هایی که زنان سرپرست خانواری که فرزند در سن کار داشته باشند در اولویت فرزندشان و بعد هم خودشان می‌توانند تحت پوشش این حمایت قرار بگیرند که این حمایت از خانم‌های کارآفرین انجام گرفت برای این که این خانم‌های سرپرست خانوار را از مواد اولیه تا آموزش تا رسیدن به بازار تحت پوشش قرار بدهند و با وجود این که بودجه ما اندک بود بحمدالله توانستیم تعداد زیادی را با همکاری‌هایی که با نهاد‌های مختلف کردیم و آنها هم بودجه‌ای را در این قسمت وارد کردند توانستیم کار خیلی خوبی را در زمینه زنان سرپرست خانوار داشته باشیم و مرحله بعد این بود که بازارچه‌هایی را برای اینها تدارک ببینیم.
سوال: برای عرضه؟
خزعلی: بله، یکی از مشکلات اصلی اینها مسئله عرضه هست، که دو تا کار را در بحث عرضه داشتیم در همه سفر‌های استانی اعتباری برای بازارچه خاص خانم‌ها در نظر گرفته شد و زمینی که شهرداری در اختیار قرار می‌داد گاهی اوقات در چند شهر، گاهی اوقات در شهر مرکزی در هر استانی حداقل ما یک بازارچه را داشتیم گاهی اوقات چند تا بازارچه هم اعتبار آن تصویب می‌شد و یکی هم فروش اینها از طریق مجازی بود که با قرارداد‌هایی که با پلتفرم‌های مجازی داشتیم اینها به صورت رایگان و با آموزش رایگان و با تبلیغ رایگان می‌توانستند محصولات شان را عرضه کنند.
سوال: اشاره کردیم به موضوع تحکیم خانواده و اقداماتی که در دولت سیزدهم در معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری پیش گرفته و پیگیری شده بود، جزئیات بیشتر را از خانم دکتر خزعلی می‌پرسم که چه کردید راجع به تحکیم خانواده و موضوع همسان گزینی که یک طرحی پیشنهاد شده بود و فکر کنم اجرایی شد درست است؟
خزعلی: بله ما بیشتر نقش حمایتی را داریم وارد اجرا نمی‌شویم، بله طرح‌های همسان گزینی دانشگاهی را ما حمایت کردیم، طرح‌هایی که مربوط به ازدواج و بحث سنت نبوی بود، گروه‌هایی که در این زمینه کار می‌کردند ما سعی کردیم.
سوال: متولی اصلی در موضوع ازدواج که وزارت ورزش و جوانان است.
خزعلی: بله، عمدتا وزارت ورزش است و مشاوره‌هایی که در حین ازدواج داده می‌شود با وزارت بهداشت است و نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها که در زمینه بخش‌های مربوط به بحث‌های معنوی و اخلاقی و حقوقی کار می‌کند و قبل از ازدواج معمولا وزارت ورزش این کار را انجام می‌دهد ما بعد از ازدواج را یعنی بعد از تشکیل خانواده را بیشتر عهده دار هستیم و تحکیم خانواده، لذا طرح نوهمسران را برای تحکیم خانواده و برای این که آموزش لازم و مهارت آموزی لازم داده بشود به زوجین در سال‌های اول زندگی این را بردیم و در ستاد ملی زن و خانواده تصویب کردیم و بعد هم درکمیسیون‌ها رفت و بعد هم ابلاغ شد و وزارت کشور عهده دار اجرای این طرح شد و ما هم نظارت و هماهنگی و همراهی را داریم .
سوال: به نوعی پیشگیری می‌کرد از طلاق؟
خزعلی: بله، قبل ببینید بیشترین طلاق‌ها در سال اول اتفاق می‌افتد و باز در رده بعد در پنج سال اول اتفاق می‌افتد لذا ما سال اول این مشاوره را مصوب کردیم که رایگان باشد برای همه و از سال دوم تا پنجم برای دهک‌های یک تا هفت رایگان باشد که این الان در استان‌های قم و سمنان دارد انجام می‌گیرد و بخشیش به صورت مجازی و بخشی اگر ضرورت داشت به صورت حضوری، این آموزش‌ها بسیار کمک می‌کند به تحکیم خانواده و برخی از کار‌ها و طرح‌هایی که حالا در این دو سال انجام گرفته مهر ماندگار که تحکیم خانواده روستایی هست مسئله شکوه زندگی که بزا تحکیم خانواده دانشجویی است زوجینی که برای سال‌های اول دانشجویی و ازدواجشان هست اینها وارد حمایت قرار می‌گیرند و ازدواج دهه شصتی‌ها که از مسائلی که خوب دولت باید بهش توجه می‌کرد با توجه به پیک جمعیتی دهه شصتی‌ها و اینکه اینها ممکن است اگر تا چند سال دیگر از زمان ازدواجشان بگذرد و حالا تعبیر به تجرد قطعی که نمی‌دانم چقدر صحیح است و در واقع به هرحال به تجردی برسند که زمان فرزندآوری شان دیگر بگذرد و امکان تعهد و تشکیل خانواده و داشتن فرزند را نداشته باشند باید تسهیل می‌کرد این را ما سعی کردیم که چهار امتیاز را و ویژگی را برای آنها در نظر بگیریم و به طور خاص به دلیل اینکه بودجه محدود بود برای روستاییان این را در نظر گرفتیم که زوجین دهه شصتی روستایی بتوانند از این امکانات از تسهیلات اشتغال، تسهیلات ویژه ازدواج غیر از تسهیلات عمومی ازدواج و از تسهیلات ویژه کالا برگ جهیزیه و همین طور بیمه اجتماعی برخوردار بشوند خوب قدم خوبی بود که با هماهنگی دستگاه ها.
سوال: فقط در روستاها؟
خزعلی: فعلاً در روستاها.
سوال: در شهرها؟
خزعلی: امیدوار هستیم در شهرها هم سرایت کند و بودجه تامین شود الان بودجه روستاها ما را توانستیم با هماهنگی چند تا دستگاه معاونت روستایی و تامین اجتماعی روستایی و همین طور بانک مهر ایرانیان سعی کردیم که این را در روستا تامین کنیم امیدوار هستیم که این گسترش پیدا کند.
سوال: آسیب شناسی کردید در معاونت امور زنان که الان خانواده و موضوع زن به جز مواردی که تا الان اشاره کردید و اقداماتی که صورت گرفته چه مشکلاتی دارند و باید چه مسیری طی بشود چه اقدامات با اولویت داری برای آنها صورت بگیرد؟
خزعلی: بیشترین مشکل خانواده‌ها مسئله فرهنگ هست حالا ممکن است گفته بشود اقتصاد حالا مسئله طلاق اگر پیش می‌آید کاهش ازدواج اگر پیش می‌آید اینها همه یک رگ‌های اقتصادی قطعاً دارد ولی این نیست که همه اش این باشد در خانواده‌ها بالای شهر میبینیم این اتفاق طلاق بیشتر رخ می‌دهد یا کاهش ازدواج را شما می‌بینید باز در افراد مرفه ما بیشتر شاهد هستیم و لذا مسئله فرهنگی مسئله مهمی هست که باید به صورت جدی به آن پرداخته بشود که یکی از کار‌هایی که انجام هم دادیم همین بحث نو همسران بوده و تصویب برنامه نو همسران و پلت فرمی که با نام همساز بالا اومده و در واقع برگرفته از صحبت امام (ره) است که بعد از اینکه صیغه عقد را جاری می‌کردند به جوان‌ها می‌فرمودند که با هم بسازید ما این پلتفرم را اسمش گذاشتیم همساز که ان‌شاءالله بتواند نیاز‌های اون‌ها را تو همین بکند از نظر فرهنگی ما باید روی فرهنگ کار کنیم ما برنامه را با رویدادی را به عنوان خانواده و فرهنگ عامه ایجاد کردیم که در حیطه‌های مختلف بتوانیم فرهنگ خانواده را کمک کنیم ارتقا ببخشیم مسئله بازی، مسئله رسانه، مسئله تغذیه سالم، مسئله پوشش، مسائل مختلفی که در فرهنگ خانواده مطرح است مسئله فرهنگ ناملموس خانواده و میراث فرهنگی خانواده که به حمدالله گروه‌ها دارند تو این زمینه کار می‌کنند و نیاز به کار خیلی وسیعی داریم.
سوال: به سرعت و شتاب کاری که دارد صورت می‌گیرد چه نمره‌ای می‌دهید به این جهت دارم می‌پرسم که آن چیزی که الان خانواده و موضوع زن را در جامعه تهدید می‌کند سناریو‌ها و توطئه‌هایی که بر علیه اش دارد انجام می‌گیرد بسیار پرشتاب دارد انجام می‌گیرد و آنچه که ما باید در مسیر فرهنگ یا در معاونت امور زنان انجام می‌دادیم و انجام بدهیم باید خیلی پرقدرت و با شتاب بیشتری باشد؟
خزعلی: قطعاً ببینید ما بیشتر جنبه سیاستگذاری داریم و متاسفانه همه اینها نیاز به بودجه دارد تا حدود زیادی و باید دستگاه‌هایی که بودجه‌های فرهنگی در اختیارشان هست باید بیایند در این میدان به صورت جدی وارد این میدون شوند و دست کم نگیرند مسئله فرهنگ خانواده را اینکه خانواده‌ها از درون ممکن است از هم بپاشند و اینکه خانواده‌ها نوع نگاه به خانواده دارد تغییر می‌کند و نوع نگاه به زندگی و نوع نگاه به اینکه من برای دیگری زندگی کنم برای دیگری فکر بکنم و این نباشد که همش نگاه خود محوری و مصلحت جویی و منفعت جویی فردی باشد اینها چیز‌هایی هستش که نیاز دارد به فرهنگ سازی جدی در جوان‌ها و نوجوان‌ها هویت یابی مجدد در دختران و پسرانمان در جوان هایمان لذا یکی از کار‌هایی که معاونت انجام داد و قرارداد‌هایی که منعقد کرد با ستاد مشترک ارتش بود که سربازان بتوانند در پایان دوره سربازی دوره‌های مهارتی را برای خانواده با محوریت خانواده برای اینکه چگونه در خانواده رفتار کنند و اهمیت خانواده بگذانند ولی همه اینها نیاز به این دارد که همه دستگاه‌ها و همه نهاد‌ها مسئله خانواده را جدی بگیرند و برای آن برنامه‌ریزی داشته باشند و برای آن بودجه خاص ترتیب بدهد و در قانون‌ها و برنامه‌ها و دستور العمل‌ها به صورت ویژه خانواده محور باشد و اهمیت خانواده، حفظ خانواده، تحکیم خانواده، تعالی خانواده مورد توجه قرار بگیرد.
سوال: خانم دکتر خزعلی آخرین امضایی که رئیس‌جمهور شهیدمان در حوزه زنان انجام داده‌اند مربوط می‌شود به موضوع امضاء آیین نامه ستاد ملی زن و خانواده در چه مرحله‌ای هستش؟
خزعلی: خدا رحمت کند رئیس‌جمهور شهید را و ان‌شاءالله خداوند بر مقامات ایشان و درجات ایشان بیفزاید بله چند ساعت قبل از پرواز ایشان امضایی را کردند که حقیقتاً ما بهش نیاز داشتیم یعنی آیین نامه ستاد ملی زن و خانواده ذکر کرده بود که باید مصوبات این ستاد در هیئت دولت تصویب بشود و تصویب آن در هیئت دولت لازمه‌اش این بود که در کمیسیون‌های تخصصی فرعی و اصلی برود و گاهی اوقات یک مصوبه ما مثل همین نو همسران یک سال و نیم در این کمیسیون‌ها رفت و آمد می‌کرد و به طول می‌انجامید که با این اصلاح آیین نامه بلافاصله بعد از تصویب مقررات در ستاد ملی زن و خانواده رئیس جمهور آن را ابلاغ می‌کند و قابلیت اجرا پیدا می‌کند خدا رحمتشون کند حرکت بزرگی بود و ان‌شاءالله رهگشا و زمینه ساز بسیاری از قوانین و مقرراتی خواهد بود که بعد از این مصوب خواهد شد.
سوال: یکی از سند‌هایی که حالا دنبالش هستید سند جنبش تعهد به خانواده است اولاً این صنعت به دنبال چی هست؟ در چه مرحله‌ای قرار دارد و قرار در پسش چه اتفاق‌ها بیفت؟
خزعلی: سند جنبش تعهد به خانواده جنبش تعهد راکه می‌دانید آقای جمهور در سازمان ملل مطرح کرده‌اند به عنوان اینکه بیایید و دعوت کردند که بیایید به مسئله خانواده به صورت جدی بپردازیم و مسائلی که دارد تهدید می‌کند مثل خانواده‌های انحرافی که دارد تهدید می‌کند و دارند تشویق می‌کنند و دارند ترغیب می‌کنند و ترویج می‌کنند او را در مقابل اون بایستیم و دعوت کردن از کشور‌های مختلف که به این جنبش بپیوندد بعد از آن ما جلسه‌ای را در سازمان ملل داشتیم که به صورت ویژه برای اولین بار معاونت توانست زنان کشور‌های دیگر را دعوت کند و پنل خاصی را به عنوان تعهد به خانواده و توانمندسازی زنان برگزار کردیم که مورد استقبال قرار گرفت با جمعیت‌های مختلفی در همان آمریکا در تماس بودیم که اون‌ها هم به شدت نگران بودند از اینکه خانواده و تعریف خانواده دارد منحرف می‌شود و خواستار این بودند که ایران پیگیر این مطلب باشد و کشور‌های دیگری که باز همین نگرانی را از مسئله خانواده و از هم پاشیدن و تغییر شکل خانواده داشتند بعد از بازگشت و به دستور رئیس‌جمهور سعی کردیم که سند پشتیبان تهیه کنیم و بعد سند تعهد به خانواده الان در کمیسیون هست و کمیسیون مصوب کند نگاشت نهادی را دیدیم که هر کدام از دستگاه‌ها چه وظیفه‌ای دارند برای اینکه خانواده طبیعی و فطری را ترویج بکنند و پیشگیری کنند از انحرافات و همین طور تحکیم خانواده را بتوانند پی بگیرند که این دارد در کمیسیون مراحل نهایی اش را طی می‌کند یعنی مرحله فرعی را گذارنده و در کمیسیون اصلی است.
سوال: چه اقداماتی در حوزه زنان در ابعاد بین المللی و رایزنی‌هایی صورت گرفت؟
خزعلی: همان طور که شاهد بودید بعد از اینکه جریانات اغتشاشات سال هزار چهارصد و یک به وجود آمد و اون شرایط را سعی کردند با ابزار قرار دادن زن در سطح بین المللی و در رسانه‌ها علیه ایران به راه بیندازند خوب به حمدالله ایران حرکت خوبی را در کنگره برگزاری کنگره وسیع برای زنان تاثیرگذار به راه انداخت و از صد کشور در این کنگره مشارکت کردند اومدند از نزدیک دستاورد‌های زنان ایران را دیدند، هشتاد شرکت دانش بنیان که مدیرانش زن هستند دستاوردهایش را به نمایش گذاشتند و برایشان خیلی جالب توجه بود اون چیزی که در ایران می‌دیدند و عکس اون چیزی بود که شنیده بودند و در تبلیغات علیه زنان ایران مطرح شد و بعد از اون همه ارتباط‌های گسترده‌ای را با کشور‌های مختلف به صورت دو جانبه به صورت چند جانبه داشتیم دویست و بیست ملاقات با کشور‌های مختلف و یا به صورت مجازی یا به صورت حضوری با مسئولان مدیران زن، مشاوران زن، یا وزرای زن داشتیم و تبادل آرا و افکار و همراهی که ما در این زمین توانستیم از آنها بگیریم به‌گونه‌ای که کمیته زنان ضد فساد را تشکیل دادیم و چند جلسه نشست داشتیم با کشور‌هایی که با ما همسو بودند که زنان خودشان اقدام‌کننده باشند برای مقابله با فساد برای مقابله با استفاده ابزاری از زن برای مقابله با استفاده از جسم زن در محیط‌های اجتماعی در محیط‌های اداری و در نشست کمیته زنان ما توانستیم در تهران بیانیه تهران را داشته باشیم و مسئله زنان ضد فساد را در اونجا در قالب بیانیه بیاوریم همین طور که می‌دانید ما از سال اولی که مسئولیت را دولت آقای رئیس قبول کرده‌اند مسئله کمیته کارگروه توانمند سازی زنان کشور‌های حوزه اقیانوس هند را پذیرفتیم شاید وقتی می‌خواستند آن را به ایران بدهند خیلی نا باورانه می‌گفتند آیا ایران از عهده بر می‌آید که زنان این حیطه را آموزش بدهد بیست و سه کشور را و بعد که سال اول گذشت در نشستی که مطرح شد در بنگلادش گفتند ما فکر نمی‌کردیم به این خوبی ایرانی‌ها بتوانند و قبلش دست استرالیا بود و خیلی وعلمی‌تر و با توان بیشتر ایران به میدان آمد و همه مدرسین ما هم از خانم‌ها بودند خانم‌هایی که در حوزه‌های مختلف صنعتی، خدماتی و در حیطه‌های مختلف رشته‌های مختلفی که الان مطرح هست در دنیا توانستند حرف اول را و آموزش قوی و تخصصی را داشته باشند.
سوال: در حوزه بین‌المللی در نگاه بین المللی و در نگاه سایر کشور‌ها بسیار تقویت شد؟
خزعلی: به حمدالله نگاه به زنان ایران با وجود این تبلیغاتی که علیه زنان بود کاملاً در بین این کشور‌ها عوض شد و لذا خواستند که ایران دو سال بعد را هم این تصدی‌گری را داشته باشد و دو سال بعد با موافقت رئیس‌جمهور تصدی کارگروه آی اورا به عهده زنان ایران گذاشته شد و به حمدالله توانستند خانم‌های ایران در عرصه‌های مختلف در قسمت ورزش شما شاهد این هستید که مدال‌ها دارد تقریباً برابری با آقایان می‌کند و پشتیبانی خوبی که آقای رئیس جمهور از این مسئله داشتند و شاهد این بودیم که چه در ورزش‌های همگانی چه در ورزش‌های تخصصی تاکید آقای رئیس‌جمهور بود که همه امکاناتی که برای آقایان هست باید برای خانم‌ها هم در نظر گرفته بشود گاه امتیازات و امکانات ویژه‌ای را هم مثلا خانم‌هایی که تیم فوتبالی که داشتند میرفتند برای مسابقات تا هواپیما‌های اختصاصی برایشان گرفتند و تاکید کردند خانمی که فرزند دارد حتما با پرستار و همراه فرزند عازم بشود و اینها همه مشوقی بود برای اینکه خانم‌ها در میدان‌های مختلف بتوانند بدرخشند.
سوال: دومین کنگره بین المللی زنان تاثیر کی برگزار خواهد شد ان‌شاءالله؟
خزعلی: دومین کنگره شروعش از دی ماه بود و ثبت نامی که صورت گرفت حدود چهل هزار، سی و هفت هزار خانوم خانم‌های تاثیرگذار، نخبه، متخصص.
سوال: از چند کشور؟
خزعلی: کنگره ملی بود.
سوال: بین المللی؟
خزعلی: قسمت بین‌المللی را ارمنستان پذیرفته و خواسته که عهده دار بشود و فکر می‌کنم در ماه‌های آینده انجام می‌گیرد ولی قسمت ملی اش را که به عهده ماست، چون در همان کنگره اول ارمنستان پیشنهاد کرد که بخش بین الملل را عهده‌دار باشد کنگره ملی رو ثبت نامی که از دی شروع شده تا اسفند ادامه داشت و به حمدالله حدود سی و هفت هزار خورده‌ای خانم‌ها ثبت‌نام کردند داوری‌های مراحل مختلفی را طی کرد داوری‌هایی به صورت مجازی به صورت حضوری و تعدادی از خانم‌ها در هر استانی انتخاب شدند هشت کارگروه بود در حیطه‌های کارآفرینی علمی، هنری، رسانه حیطه‌های مختلف اجتماعی، حکمانی و در هر استانی بیست و چهار نفر انتخاب شدند و از بین اون بیست و چهار نفر هشت نفر برترین‌ها انتخاب شدند و در استان‌های مختلف قرار بود که به صورت متمرکز با حضور رئیس جمهور این جوایز اهدا بشود که متاسفانه مواجه شدیم با شهادت رئیس جمهور لذا در استان‌های مختلف با حضور استاندار این مسئله برگزار شد و جوایز اون‌ها اهدا شد بهشون امیدوار هستیم که از این زنان با این شناسایی خوبی که انجام گرفت دولت بعد بتواند در قسمت‌های مختلف اداری، اجتماعی، بخش‌های کارآفرینی و در هشت کارگروه این خانم‌ها شناسایی شدند بتواند از اینها استفاده کند و پشتیبانی کند از حرکت خوبی که اینها داشتند ما ملاک مان این نبود که کسانی که حتماً به قله رسیدند انتخاب بشوند می‌خواستیم کسانی که گم نام هستند کسانی که کمتر شناخته شده اند کسانی که در روستاها هستند کسانی که توانستند در محدوده خودشان در محدوده کوچیک خودشان یک حرکتی را ایجاد کنند اینها بیایند شناخته بشوند اینها بیایند و دیده شوند و به گونه‌ای مورد حمایت قرار بگیرند که این حمایت می‌تواند الان به صورت‌های مختلف تسهیلاتی باشد که در اختیار آنها قرار می‌گیرد، مجوز‌هایی باشد، شرایط ویژه‌ای باشد که بتوانند اینها هویتشان را گسترش بدهند.
سوال: خانم دکتر خزعلی برویم سراغ کار‌هایی که دوست داشتید انجام بدهید و نشد در دولت سیزدهم یکی دو تا کاری که فکر می‌کردید باید در حوزه زنان انجام بشود؟
خزعلی: ببینید خیلی از موارد مربوط به قوانین هست و قوانین تصویب مراحل مختلف تدوینش و مراحل نظر دهی‌های گوناگون از حیطه‌های مختلف و دستگاه‌های اجرایی مختلف خیلی زمان بر است و البته ما قانون‌های خوب هم زیاد داریم که اجرا نمی‌شود یکی از کار‌هایی که خدارو شکر می‌کنم که توانستیم در این فرصت کم انجام بدهیم که هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی کردیم و بعضی از قوانین اجرایی شد همین بحث چهارقلو‌ها را وقتی مطرح کردیم گفتیم از کوچیک شروع کنیم و بعد بزرگش بکنیم و به حمدالله تبدیل به چهار فرزندی شد و هفتاد هزار قطعه زمین داده شد به اینها خوشحالم که این حرکت‌ها را برای عملیاتی شدن و اجرایی شدن شروع کردیم و قانون را به میدان آوردیم ولی بعضی از قوانین که باید اصلاح بشود ما الان سی تا لایحه دادیم که بعضی اش وظیفه اش تدوین قانون هست بعضی اصلاح قانون هست اینها من نگرانم که طولانی شدن این مسیر واقعاً زود نتواند مشکل خانم‌ها را حل کند.
شغل زنان باید منعطف و شناور شود
سوال: چون الان در دولت آقای پزشکیان هم موضوع زن و خانواده بسیار جایگاه مهمی دارد پیشنهاد بدهید به دولت چهاردهم چه مواردی هست کدام موضوعات را در حوزه زنان و خانواده پی بگیرند که بشود یک سر فصل بسیار خیر برای بانوان و خانواده‌های ایرانی؟
خزعلی: اول شغل منعطف بسیار مهم است و تقاضای خانم‌هاست یک شغل منعطف پایه ش گذاشته شده در برنامه هفتم و باید آیین نامه اش نوشته بشود و باید ان‌شاءالله عملیاتی بشود بعداً بحث مشاوره بانوان، مشاوره خانواده و نو همسران کاری که باز پایه‌گذاری شده و امیدوار هستیم که دولت بعد این را ادامه دهد، بحث آموزش والدین ما الان اگر مشکلاتی را داریم در فاصله نسلی و نوع فاصله‌ای که افتاده بین فهم والدین و دانش آموزان باید این خلا را پر کنیم آموزش والدین را ما در قالب زندگی و بالندگی سعی کردیم که اجرایی کنیم و الان الحمدالله از استان‌های مختلف اومدند و در مشهد با همکاری آستان قدس این آموزش‌ها داده شده و امیدوار هستیم همه والدین تحت پوشش این مسئله قرار بگیرند و این آموزش را بتوانیم داشته باشیم شاخص‌هایی که برای الگوی سوم تدوین کردیم ما الان چند تا سند را آماده کردیم یکی سند مشاوره است یکی سند تعهد به خانواده است یکی سند الگوی سوم زن هست این شاخص‌ها را بیایند عملیاتی کنند در بخش‌های اجرایی واقعاً نگاهشان نگاه به زن از نگاه این شاخص‌های الگوی سوم باشد که هم زنی هست که نیاز دارد که خانواده را ببیند و هم زنی هست که نیاز دارد که در اجتماع باشد و مورد حمایت قرار بگیرد در اجتماع بودنش و اون حمایت‌هایی که باید از نظر بودجه‌ای و از نظر جایگاهی در اختیار خانم‌ها قرار گیرد.
سوال: جمع بندی، نکات مهم توصیه‌های شما در حوزه زنان به دولت آقای پزشکیان در دولت چهاردهم و آن چیزی که فکر می‌کنید در این حوزه می‌تواند به زن ایرانی به خانواده ایرانی کمک کند؟
خزعلی: من فکر می‌کنم زن را به عنوان یک انسان مدیر، مدبر و به عنوان یک عضو جامعه مثل مرد باید ببینند و از نگاه این که ما برای اینکه به صورت صوری زنانی را در جا‌هایی بیاوریم و بگوییم به زن‌ها اهمیت دادیم از این بپرهیزند و از فکر زن استفاده کنند ببینید ما تدبیر منزل را داریم در حکمت‌های قدیم مان و تدبیر مدون را.
در تدبیر منزل ما از فکر زن و مرد استفاده می‌کنیم تا بتوانیم یک انسان کامل را پرورش بدهیم و یک تقسیم کار بین اینها انجام می‌دهیم در تدبیر مدون هم باید از فکر زنان که هر کدوم از زن و مرد جهتی را و وجهی از امر را می‌بینند و هر یکی جزء نگر است یکی کلان نگر است یکی تفصیلی‌تر می‌بیند، یکی عام‌تر می‌بیند اینها را باید استفاده کنیم و از این استفاده حتماً جامعه بهره‌مند خواهد شد ما نمی‌خوام بگوییم فقط زنان به‌خاطر بهره مندی نه به خاطر اینکه جامعه از فکر زنان بهره‌مند بشود ضمن اینکه شرایط فراهم بشود برای اینکه جامعه ما که الان نیاز به این دارد که نسل را و جمعیت را رشد بدهد و از بسیاری از چالش‌هایی که ایران دارد درش گرفتار می‌شود و گرفتار شده نجات پیدا کند با همکاری دولت بتواند این ظرفیت خوبی را که در بانوان وجود دارد به صورت‌های مختلف استفاده کند.