به گزارش جهانی پرس از ایسنا، دکتر علیرضا زالی با بیان اینکه در کشورهای مختلف جهان موج جدید گرمایی دیده می شود، اظهار کرد: با توجه به آثار زیانبار و خسارت آمیزی که گرما بر سلامت فیزیکی و روانی انسان دارد، بحث اثرات سو گرما بر روی سیستم بیولوژیک بدن انسان مورد توجه ویژه قرار گرفته است.
متخصص جراحی مغز و اعصاب ادامه داد: از 10 منطقه ای که به عنوان پرحرارت ترین مناطق جغرافیایی در طول سال اخیر برشمرده شده اند، 6 منطقه در آسیا و به ویژه آسیای غربی قرار دارد، بنابر این منطقه ای که ما در آن قرار داریم یکی از مناطقی است که ممکن است این تغییرات حاد اقلیمی و گرمایش زمین را در آن نسبت به سایر کشورهای جهان به صورت محسوس تری تجربه کنیم.
وی تاکید کرد: به همین دلیل لازم است که در کشور ما و سایر کشورهای منطقه مراقبت های بیشتری مبذول شود تا خسارت های جسمی و روانی کمتری در پی این موج گرمایی ایجاد شود.
زالی یادآور شد: در حال حاضر با پدیده خاصی تحت عنوان گنبد گرمایی یا HEAT DOME روبه رو هستیم که یکی از پدیده‌های مهمی است که در سال‌های اخیر بر وسعت آن افزوده شده است.
وی با اشاره به اینکه در روزهای اخیر تقریبا تمام خاورمیانه سه درجه تغییر حرارت را لمس می‌کند و در بعضی از مناطق آسیای جنوب غربی این افزایش دما محسوس تر بوده است، گفت: بنابر این یک موج جهانی گرما وجود دارد و این موج گرما به ایران هم رسیده است.
چرا سالمندان در برابر گرمای هوا آسیب پذیرند؟
وی با بیان اینکه برخی از افراد به ویژه گروه سالمندان و گروه کودکان در برابر آثاری که گرما بر بدن انسان ایجاد می کند، آسیب پذیرترند، گفت: گروه سالمندان معمولا بیماری زمینه‌ای دارند و سیستم هموساز حرارت در بدن آنان با کندی و تانی عمل می‌کند و به همین دلیل توصیه می‌کنیم که در اوج گرما در خانه بمانند و از محیط‌های گرم بیرون اجتناب کنند.
زالی افزود: همچنین بسیاری از سالمندان به دلیل ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای داروهایی مانند کنترل فشارخون را استفاده می‌کنند و بعضی از این داروها موجب افزایش ادرار می‌شود و آنها را در خطر کم آبی قرار می دهد و این افراد در صورت حضور در محیط های گرم در معرض خطر جدی از دست دادن آب بدن قرار می‌گیرند.
وی ادامه داد: علاوه بر این دو مورد، سیستم تعریق در بدن سالمندان با افراد دیگر تفاوت‌هایی دارد؛ در افراد سالمند تعریق موجب می شود که حجم بیشتری از مایعات داخل سلول ها نشت کرده و میزان قابل توجهی آب و الکترولیت و نمک از بدن آنها دفع شود، بنابر این سالمندان هم به دلیل وجود بیماری‌های زمینه‌ای و هم مسائلی که گفته شد باید نسبت به سایر گروه‌ها بیشتر از تماس مستقیم با تابش خورشید اجتناب کنند.
از کودکان در برابر گرما مراقبت کنید
وی درباره اثر گرمای هوا بر سلامت کودکان نیز توضیح داد: معمولا سیستم های حرارت زدا و سیستم‌های مربوط به تنظیم آب و مایعات در بدن کودکان بسیار ترد و آسیب پذیر است؛ به همین دلیل کودکان به ویژه کودکان زیر دو سال نیز نسبت به سایر گروه‌های سنی بیشتر در معرض گرما زدگی و شوک حرارتی قرار دارند و باید از آنان مراقبت بیشتری صورت بگیرد.
زالی کامل نشدن مکانیسم‌های مغزی و سیستم عمومی بدن کودکان برای تعریق و کاهش حرارت بدن را یکی دیگر از عوامل آسیب پذیری کودکان در برابر گرما عنوان کرد و گفت: با توجه به اینکه حجم مایعات بدن کودکان نسبت به بزرگسالان کمتر است، ممکن است به سرعت فرایند دهیدراتاسیون و یا از دست دادن آب در بدن آنها شکل بگیرد؛ بنابر این دو گروه سنی کودکان و سالمندان سریعتر در معرض خطر شوک حرارتی و یا گرمازدگی قرار می‌گیرند.
گرمازدگی چه علائمی دارد؟
وی علائم نشان دهنده خطر گرمازدگی را کاهش سطح هوشیاری، تهوع، استفراغ، خواب‌آلودگی، عدم پاسخ به تحریکات محیطی عنوان و اضافه کرد: همچنین در کودکان ممکن است علائمی همچون کاهش اشتیاق نسبت به بازی، گریه و بی‌قراری نیز دیده شود.
زالی افزود: هنگام بالارفتن شدت حرارت کودکان و افراد مسن ممکن است دچار کاهش سطح هوشیاری، تشنج و اغما و همچنین دردهای شدید عضلانی به علت از دست دادن مقادیر زیاد آب و اختلالات الکترولیتی طی تعریق شوند.
وی با بیان اینکه امروزه مشخص شده که اگر مداخلات پیشگیرانه سریع انجام نشده و عوارض شوک حرارتی دیر درمان شود، ممکن است آثار درازمدتی در انتظار فرد باشد، گفت: مطالعات نشان داده آسیب سلول‌های مخچه افرادی که تحت تاثیر شوک‌های حرارتی قرار گرفته‌اند، ممکن است مادام‌العمر و جبران‌ناپذیر باشد.
زالی با اشاره به اثر سو حرارت بر قلب انسان، توضیح داد: هنگام گرما فعالیت قلب افزایش یافته و به دنبال آن میزان برونده قلب افزایش می‌یابد، زیرا قلب از یک مکانیسم جبرانی استفاده می‌کند و خون را به عروق سطحی هدایت می‌کند تا با گشاد شدن عروق محیطی و سطحی حرارت دفع شود.
وی با بیان اینکه طی این مکانیسم جبرانی، وقتی خون با پمپاژ قلب به سمت عروق گشاد شده محیطی می‌رود طبیعتا به اعضای اصلی بدن مثل مغز، قلب، کبد و کلیه خون کمتری می‌رسد، گفت: اگر آب لازم برای بدن فرد تامین نشود، این امر می‌تواند باعث آسیب‌های جبران ناپذیر در اندام‌هایی مانند کلیه، قلب، کبد و حتی مغز فرد شده و بیمار در معرض بروز شوک و یا عوارض مختلف قرار بگیرد.
بنابر اعلام وبدا، زالی افزایش فشارخون را یکی دیگر از آثار قرار گرفتن در معرض حرارت دانست و گفت: البته ممکن است فشارخون به صورت کوتاه مدت بر اثر شوک افت پیدا کند اما در نهایت گرما می‌تواند بر روی قلب و عروق عوارض مختلفی را ایجاد کند.
وقتی حافظه و تمرکزتان تسلیم گرمای هوا می‌شود
وی با اشاره به اثر منفی حرارت بر روی عملکرد مغز افزود: حرارت بر روی حافظه کوتاه مدت، تمرکز و قضاوت اثر قابل توجهی دارد و افراد را دچار مشکل می‌کند.
رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی یادآور شد: همچنین مطالعات نشان داده وقتی ما در معرض حرارت قرار می‌گیریم، به سختی می‌توانیم کارهای پیچیده را انجام دهیم. همچنین زمان عکس‌العمل مغز بر اثر حرارت و گرمازدگی کندتر می‌شود.
گرما افراد مستعد را به سکته مغزی و قلبی نزدیک می‌کند
زالی با بیان اینکه در پی قرار گرفتن در معرض حرارت و تعریق و عدم جبران آب از دست رفته از بدن، پدیده‌ای به نام دهیدراتاسیون رخ می دهد، گفت: کم آب شدن بدن، خون را غلیظ تر می کند و به همین دلیل افراد مستعد بیماری های قلبی و عروقی و یا بیماری‌های مغزی ممکن است در معرض بروز سکته های قلبی و مغزی قرار بگیرند.
پرخاشگری و بی‌حوصلگی، از آثار منفی گرما بر روان
این متخصص به افزایش بروز پرخاشگری، اضطراب، بی‌حوصلگی، افسردگی و مواردی از این قبیل در افرادی که دچار افزایش حرارت محیطی می‌شوند اشاره کرد.
گرما علائم میگرن و MS را تشدید می کند
وی همچنین با اشاره به اثر حرارت محیطی بر وضعیت سلامت بیماران مبتلا به میگرن، گفت: در معرض حرارت قرار گرفتن سردردهای میگرنی این افراد را تشدید می‌کند، به ویژه اگر در محیط‌هایی با تابش مستقیم آفتاب قرار بگیرند.
زالی همچنین بر اثر گرمای محیط بر تشدید علائم بیماری MS اشاره کرد و افزود: در افراد مبتلا به این بیماری نیز گرما می‌تواند موجب تشدید بروز حملات بیماری شود.
برای مقابله با گرمای هوا چه باید کرد؟
وی تاکید کرد: توصیه می‌کنیم افراد به ویژه سالمندان و کودکان در ساعات پیک گرما در منزل باشند و از پوشیدن لباس‌های ضخیم، تیره و چسبان اجتناب کنند.
رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، بر ضرورت اجتناب افراد در معرض خطر به ویژه بیماران مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای، قلبی، همچنین افراد دیابتی، کودکان و سالمندان نسبت به حضور در فضاهای آزاد بین ساعات 10 تا 16 بعد از ظهر تاکید کرد.
کلاه، عینک و ضد آفتاب را فراموش نکنید
وی گفت: اگر به هر دلیلی لازم است افراد بیرون از منزل تردد داشته باشند، با توجه به شدت اشعه ماورا بنفش بین ساعات صبح10 تا 16 بعد از ظهر، حتما از کلاه هایی با لبه حداقل هفت سانتی متر و عینک های آفتابی استاندارد استفاده کنند.
زالی نسبت به آثار منفی عینک‌های آفتابی غیر استاندارد بر روی شبکیه چشم به ویژه در سالمندان هشدار داد و گفت: حتما برای تهیه عینک آفتابی از نظر یک متخصص ذی ربط استفاده کنید.
این متخصص با اشاره به آسیب پذیری پوست در برابر آفتاب، بر ضرورت استفاده از کرم‌های ضدآفتاب استاندارد تاکید کرد.
وی خواستار به حداقل رساندن فعالیت های فیزیکی در هوای گرم به ویژه در سالمندان شد و گفت: ورزش و فعالیت فیزیکی در گرما می تواند آثار فیزیولوژیک زیانباری به همراه داشته باشد