---

بازی ایران و عربستان در زمین ویزا

عربستان سعودی که در سال‌های اخیر تلاش فراوانی برای جذب گردشگران خارجی داشته تنها چند کشور همسایه و محدود را از دریافت روادید برای ورود به این کشور معاف کرده، درحالی‌که سیاست ویزای الکترونیک را برای دیگر کشورها به اجرا گذاشته است. ایران نیز از سیاست لغو یک‌طرفه روادید استفاده کرده تا بازار سفر را تکان دهد. اما پرسش این است که تسهیل ویزا به تنهایی کشورها را در مسیر توسعه گردشگری و افزایش درآمد ارزی قرار می‌دهد؟

به گزارش جهانی پرس از ایسنا، سیاست ویزای عربستان سعودی، مجموعه‌ای از قوانین و مقرراتی است که تعیین می‌کند چه افرادی  مجاز به ورود به این کشور هستند، درحالی‌که انواع مختلف روادید یا مجوز سفر وجود دارد.

عربستان سعودی در حال حاضر معافیت یک‌طرفه روادید را تنها به اعضای شورای همکاری خلیج فارس (GCC) اعطا کرده است، که شامل بحرین، کویت، عمان، قطر و امارات متحده عربی می‌شود و روادید الکترونیکی (e-Visa) عربستان سعودی به عنوان ساده‌ترین راه برای دریافت مجوز بازدید از این کشور برای گردشگری و تفریح در نظر گرفته شده است.

روادید الکترونیکی برای شهروندان حدود ۵۰ کشور و منطقه از جمله آمریکا، بریتانیا، ژاپن و همه اعضای اتحادیه اروپا (EU) در دسترس است.

اتباع آلبانی، آندورا، استرالیا، اتریش، آذربایجان، بلژیک، برونئی، بلغارستان، کانادا، چین، کرواسی، قبرس، جمهوری چک، دانمارک، استونی، فنلاند، فرانسه، گرجستان، آلمان، یونان، هنگ کنگ، مجارستان، ایسلند، ایرلند، ایتالیا، ژاپن، قزاقستان، کره جنوبی، قرقیزستان، لتونی، لیختن اشتاین، لیتوانی، لوکزامبورگ، ماکائو، مالزی، مالدیو، مالت، موریس، موناکو، مونته‌نگرو، هلند، نیوزیلند، نروژ، پاناما، لهستان، پرتغال، رومانی، روسیه، سنت کیتس و نویس، سن مارینو، سیشل، سنگاپور، اسلواکی، اسلوونی، آفریقای جنوبی، اسپانیا، سوئد، سوئیس، تاجیکستان، تایلند، ترکیه، اوکراین، انگلستان و آمریکا واجد شرایط دریافت ویزای الکترونیکی هستند.

راه دیگر برای ورود به عربستان سعودی که البته به سهولت روادید الکترونیکی نیست، دریافت روادید هنگام ورود به عربستان سعودی (روادید فرودگاهی) است، که آن را می‌توان در هنگام ورود به کشور در کنترل مرزی دریافت کرد. با این حال، این روش می‌تواند شامل یک روند طولانی ایستادن در صف، پر کردن فرم درخواست و انتظار برای پردازش دریافت روادید باشد.

روادید الکترونیکی و روادید هنگام ورود به دارندگان این امکان را می‌دهند که تا ۹۰ روز در عربستان سعودی بمانند. مسافران کشورهایی که واجد شرایط این دو نوع روادید نیستند باید به نزدیکترین سفارت یا کنسولگری عربستان سعودی مراجعه کرده و برای ویزای کنسولی عربستان سعودی درخواست دهند و البته همین امر در مورد هر مسافری که می‌خواهد بیش از ۹۰ روز در عربستان سعودی بماند یا قصد دارد در آنجا زندگی، کار و یا تحصیل کند نیز صدق می‌کند.

بر اساس اطلاعات موجود در وبسایت «VisitSaudi.com» اتباع اسرائیل در حال حاضر از ورود به عربستان سعودی منع شده‌اند و برنامه‌ای برای اعطای روادید به آنها موجود نیست.

برای مسافرانی ایرانی نیز دو گزینه موجود است: مراجعه به اداره‌های رسمی صدور روادید (قطر، امارات و پاکستان از جمله کشورهایی هستند که دارای اداره رسمی روادید هستند) و یا درخواست دریافت روادید با مراجعه به سفارت/ کنسولگری عربستان در ایران.

این سیاست درحالی در عربستان اتخاذ شده است که این کشور بر اساس چشم‌انداز ۲۰۳۰ خود قصد دارد در هفت سال آینده شمار گردشگران خود را به ۱۰۰ میلیون نفر برساند؛ هدفی که اخیرا توسط مقامات عربستانی کم و ناکافی نیز توصیف شده و  «محمود عبدالهادی»، معاون وزارت گردشگری عربستان به تازگی هدف‌گذاری جدید این کشور را جذب ۱۵۰ میلیون گردشگر در سال اعلام کرده است!

با توجه به این چشم‌انداز پلندپروازانه، احتمالا عربستان به تدریج تسهیلات دریافت روادید را برای کشورهای بیشتری اعمال خواهد کرد.

عربستان همزمان با اجرای سیاست تسهیل روادید، با اجرای طرح‌های عظیم در عرصه گردشگری، از جمله ساخت پروژه ۵۰۰ میلیارد دلاری «نئوم»، در تلاش برای تثبیت جایگاه خود به عنوان یک مقصد مهم گردشگری است. بر اساس گزارش سازمان تجارت جهانی، تعداد گردشگران بین‌المللی که از عربستان سعودی دیدن کردند، در سال ۲۰۲۲ به ۱۶.۶ میلیون نفر رسید و این کشور با صعود ۱۲ پله‌ای در شاخص سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) در رتبه سیزدهم جهان قرار گرفت و در مقایسه با رتبه ۲۵ در سال ۲۰۱۹، به عنوان یکی از برترین کشورهای پذیرنده گردشگران بین‌المللی در سال ۲۰۲۲ معرفی شد و همچنین در رتبه دوم برترین کشورهای دنیا از لحاظ نرخ رشد سالانه گردشگری قرار گرفت.

عربستان از زمانی که درهای این کشور را به روی گردشگران بین‌المللی باز کرده، سر و صدا و تبلیغات زیادی به راه انداخته تا توجه‌ها را به کشوری که با چالش‌های نقض حقوق بشر دست و پنجه نرم می‌کند، جلب کند.

حال در این شرایط، عزت‌الله ضرغامی ـ وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ایران ـ نیز اخیرا از لغو یک‌طرفه روادید ۳۳ کشور با تصویب هیأت دولت خبر داده، درحالی‌که عربستان یکی از این کشورهاست.

ایران این سیاست را با هدف رونق بیشتر گردشگری به اجرا گذاشته است. پیشنهاد این وزارتخانه لغو یک‌طرفه روادید با ۶۸ کشور بود، اما انتخاب کشورها براساس ملاحظاتی بوده که در نهایت از آن فهرست، با لغو یک‌طرفه روادید با کشورهای عربستان، قطر، امارات، بحرین، کویت و لبنان، روسیه، ازبکستان، قرقیزستان و تاجیکستان، تونس، تانزانیا، موریتانی، زیمبابوه، موریس و سیشل، ژاپن، اندونزی، مالزی، سنگاپور، ویتنام، کامبوج و برونئی، برزیل، مکزیک، پرو، ونزوئلا و کوبا، کرواسی، صربستان، بوسنی و هرزگوین، بلاروس و هندوستان موافقت شده است.

پیش از آن هم، روادید ایران یک‌طرفه با عمان و چین با هدف جذب گردشگران بیشتر، لغو شده بود. وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی معتقد است این سیاست در دو بازار گردشگری عمان و چین جواب داده و روند سفر از این کشورها را به ایران افزایش داده است.
 

با این وجود شرایط مختلف که صنعت گردشگری را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد این پرسش را مطرح کرده است که آیا صرفا با اجرای سیاست لغو یک‌طرفه روادید و با وجود رقبای سرسخت و ایده‌پردازی همچون عربستان در منطقه، ایران چه برنامه‌هایی برای توسعه و رشد گردشگری دارد؟