---

تخریب میراث فرهنگی

با توجه به اینکه تخریب اولین رفتار نابهنجاری علیه میراث فرهنگی است که مورد توجه و جرم انگاری قانونگذار ایران از همان ابتدا قرار داشته، نشان از اهمیت آن است چرا که از شدیدترین جرائم علیه میراث فرهنگی یک کشور است.

به گزارش جهانی پرس ، داود حسنلو کارشناس ارشد جزا و جرم شناسی - در صورت وقوع آن و تخریب آثار و اماکن تاریخی فرهنگی، امکان بازآفرینی آن ها به شکل ابتدایی آن وجود نخواهد داشت؛ به همین دلیل است که قانونگذار سیاست کیفری شدیدی برای آن وضع کرده است.
1- موضوع جرم تخریب و عنصر قانونی آن
در خصوص این جرم و بررسی تقنینی آن می توان به ماده 558 قانون مجازات اسلامی مراجعه نمود که مقرر شده است هر کس به تمام یا قسمتی از ابنیه، اماکن، محوطه ها و مجموعه های فرهنگی ، تاریخی یا مذهبی که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده یا تزئینات، ملحقات، تاسیسات، اشیاء و لوازم و خطوط و نقوش منصوب یا موجود در اماکن مذکور که مستقلا نیز واجد حیثیت فرهنگی، تاریخی یا مذهبی باشد خرابی وارد آورد؛ علاوه بر جبران خسارت وارده به حبس از یک الی ده سال محکوم می شود.
 به واقع موضوع جرم تخریب در دو دسته بندی قرار می گیرد :
-ابنیه، اماکن، محوطه ها و مجموعه های فرهنگی ..تاریخی یا مذهبی که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده باشد.
-تزئینات، ملحقات، تاسیسات، اشیاء، لوازم ، خطوط و نقوش منصوب یا موجود در اماکن فرهنگی، تاریخی یا مذهبی که مستقلا واجد حیثیت تاریخی ، فرهنگی یا مذهبی باشد.
با توجه به دسته بندی این ماده در قسمت اول، شرط اساسی برای تحقق جرم در ابنیه،اماکن، محوطه ها و مجمع های فرهنگی آن است که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده باشد.در این صورت با توجه به تعاریف قانونی ممکن است مکانی در ردیف آثار فرهنگی یا مذهبی باشد اما به ثبت ملی نرسیده باشد.در چنین حالتی مشمول این تعریف در این ماده نخواهد شد؛ مانند مکان هایی که ثبت نشده اند اما تحت اداره سازمان میراث فرهنگی باشد. قانون گذار در برابر تخریب آثاری که ثبت نشده؛ سکوت نموده و ضمانت اجرایی در جهت حمایت از این آثار، تعیین نشده است که این مساله موحب تخریب و نابودی هر چه بیشتر آن ها خواهد شد که مجرمین آن ها به راحتی می توانند قانون را دور زده و از چنگال عدالت بگریزند.شرط تحقق جرم نسبت به دسته دوم این ماده این گونه است که این اشیاء خود مستقلا واجد حیثیت فرهنگی- تاریخی یا مذهبی باشد.در واقع این جرم اشاره به پدیده ای دارد که امروزه تحت عنوان وندالیسم از آن یاد می شود. وندالیسم یک رفتار غیرمتعارف اجتماعی است که به آن دسته از بزهکارهایی گفته می شود که هدف اصلی در آنها، ویرانگری عمدی، آگاهانه و خودخواسته اموال عمومی است.وندال ها کسانی هستند که به دلایلی در برابر هر آن چه زیبا و کاربردی است و متعلق به همه مردم است، نوعی گرایش تعمدی به رفتارهای نامسئولانه و تخریب گرایانه دارند.با وجود پیشینه ی کهن، در کاربرد روان شناختی و جامعه شناختی، به تنازع بیمارگونه با نشانه های امروزی تمدن، وندالیسم گفته می شود.
2-عنصر مادی جرم تخریب
به واقع جرم تخریب آثار تاریخی فرهنگی در ردیف جرائم علیه امنیت و آسایش عمومی قرار دارد، لذا کسی که مرتکب چنین جرمی شود، خواه مالک این آثار باشد یا غیرمالک، شخص حقیقی باشد یا حقوقی مجرم شناخته می شود و قابل تعقیب و مجازات است؛ بنابراین رفتاری که بر این جرم صدق می کند و موجب تحقق جرم و تعقیب مجرم می شود، انجام خود فعل مادی تخریب است که به این صورت است که شخص با کندن، شکستن، تراشیدن، منهدم کردن، ویران کردن، بر هم زدن و یا تخریب به معنای انهدام، ویرانی و نابودی و یا عمل مسدود کردن و..را مرتکب شود در یک تعریف نسبتا کامل تری عمل تخریب عبارت است از نابودکردن یا خسارت وارد آوردن عمدی به مال متعلق به غیر؛ برخی نیز تخریب را از قبیل لطمه زدن عمدی به طور کلی یا جزئی نسبت به مال یا شی ء متعلق به شخص حقیقی یا حقوقی به طرق مذکور در قانون می دانند.
3-عنصر روانی جرم تخریب
رکن معنوی این جرم سوء نیت عام است یعنی مرتکب باید بداند که این عملی که انجام می دهد یک عمل مجرمانه است و چون در ردیف جرائم عمدی است، باید عمدا مرتکب این جرم شده باشد چرا که تخریب غیرعمدی زیان آور است اما مسئولیت کیفری ندارد؛ سوء نیت عام برای تحقق رکن معنوی این جرم کفایت می کند؛ بنابراین رکن معنوی جرم تخریب آثار تاریخی فرهنگی، علم و آگاهی به ماهیت و حیثیت این اموال و یا آثار و تعمد در تخریب است و می توان گفت که قصد شخص مخرب برای تخریب اموال تاریخی، فرهنگی، سوء نیت خاص این جرم است.