---

دستور «رییسی» برای نجات فرزندان «سقط»

«آمار سقط جنین متفاوت، بالا و نگران کننده است؛ جلوی سقط غیرمجاز جنین گرفته شود»؛ بخشی از اظهارات و تاکید رییس جمهور در رویداد اهداء جایزه ملی جوانی جمعیت است؛ موضوعی که همواره دربرگیرنده چالش‌هایی در حوزه‌های اخلاقی، حقوقی، دینی، بهداشت باروری و ... بوده و امروزه نیز تحت تاثیر تحولات اجتماعی و اقتصادی یکی از مباحث مهم حوزه پزشکی محسوب می‌شود...

به گزارش جهانی پرس از ایسنا، روز گذشته رییس جمهور در مراسمی ضمن تاکید بر اجرای قانون جوانی جمعیت و شناسایی و تفکیک سهم هر یک از مشوق‌ها در فرزندآوری، به موضوع «سقط غیرقانونی جنین‌» اشاره و تاکید کرد که همه دست‌اندرکاران همت کنند تا جلوی آن گرفته شود و دختران و پسران جوان هم  بدانند که سقط جنین غیرمجاز از نظر شرعی، قتل نفس است.

رییس جمهور در ادامه تاکیدات خود در موضوع جلوگیری از موارد خلاف شرع و قانون «سقط جنین»، از دولت و قوه قضاییه خواست که اقدامات‌شان در حوزه سقط جنین را استمرار دهند تا جلوی سوداگری و پول درآوردن افراد سقط کننده جنین گرفته شود.

قانون جوانی جمعیت و ماراتن دو ساله وزارت بهداشت
در همین راستا باید گفت که اکنون در آستانه سومین سال اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت قرار داریم و طی حدود دو سال گذشته وزارت بهداشت با ایجاد قرارگاه جوانی جمعیت و برگزاری بیش از ۲۲ نشست قرارگاهی با حضور دستگاه‌های ذینفع، اقداماتی نظیر رایگان بودن آموزش‌های هنگام ازدواج، ارائه رایگان خدمات زایمان طبیعی، پوشش بیمه‌ای ۹۰ درصدی درمان ناباروری و برقراری پوشش بیمه‌ای برای بسیاری از داروها و خدمات تخصصی درمان ناباروری، درمان رایگان کودکان زیر هفت سال و ... تلاش کرده با خدماتی ارزان و دسترسی آسان، فرزندآوری خانواده‌ها را تسهیل و در جهت اجرای قانون و عبور از چاله جمعیتی گام بردارد.

در مجموع به اذعان مدیرکل حوزه وزارتی وزارت بهداشت، تاکنون ۹ کمیته جهت پیگیری و اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور تشکیل شده که دستاورد این نشست‌ها ابلاغ ۵۳ دستورالعمل و آئین نامه بوده؛ مجموعه اقداماتی که به اذعان مسوولان وزارت بهداشت، باعث شده جلوی سقوط آزاد کاهش جمعیت گرفته شود و هرچند میزان موالید در کشور ۳.۷ درصد کاهش پیدا کرده اما شیب کاهش کمتر شود؛ موضوعی که خود حاکی از تاثیر اجرای قانون جوانی جمعیت و فرهنگسازی دارد و ادامه این روند می‌تواند سبب رهایی از سالخوردگی جمعیت کشور شود.

طرح نفس و نجات ۴۰۰۰ فرزند سقط
مقابله با «سقط عمدی جنین» از دیگر اقدامات وزارت بهداشت به دنبال اجرای قانون جوانی جمعیت است و در همین راستا مدتی است که طرح نفس (نجات فرزندان سقط) را در استان‌های مختلف به اجرا گذاشته است؛ طرحی که به اذعان پورحسینی – مدیرکل حوزه وزارتی وزارت بهداشت، با کمک گروه‌های مردمی و فرهنگ سازی عمومی تاکنون سبب جلوگیری از وقوع ۴ هزار سقط شده است.

سقط‌هایی که در محیط‌های درمانی نیست
پیش از این دکتر سعید کریمی – معاون درمان وزارت بهداشت درخصوص آمارهای سقط جنین و اقدامات وزارت بهداشت برای کاهش این آمارها نیز به ایسنا گفته بود: سقط جنین موضوعی نیست که وزارت بهداشت به تنهایی با آن مقابله کند، عمده سقط‌ها اصلا در محیط‌های درمانی رخ نمی‌دهد و دسترسی به آن وجود ندارد؛ اما بعد که عوارض رخ می‌دهد تازه بیمار را به بیمارستان می‌آورند. اگر بخواهیم پیشگیری کنیم دستگاه‌های دیگر موثر هستند.

چگونگی اثبات سقط جنین
وی در این باره به فعالیت مراکز غیرقانونی و حتی زیرزمینی غیرمتخصصان در حوزه سقط جنین اشاره کرده و به ایسنا گفته بود: برای برخورد با سقط غیرقانونی وقتی بازرسین به مراکز مراجعه کنند، حتی اگر وسیله سقط را پیدا کنند، این به معنای انجام سقط نیست و اثبات آن دشوار است. البته معادل قانون اگر داروی سقط پیدا شود به معنای انجام سقط است که با آن برخورد می‌شود. در کل بحث‌های حقوقی جدی برای اثبات وجود دارد و در این زمینه وزارت بهداشت نهاد پلیسی نیست و به خانه‌های مردم دسترسی ندارد.

معاون درمان وزارت بهداشت همچنین به طرح نفس (نجات فرزندان سقط) اشاره و تصریح کرده بود: در این طرح مردمی، مادرانی که قصد انجام سقط دارند برای مشاوره به مرکز بهداشتی مراجعه می‌کنند و سعی می‌شود آنها را منصرف کرد؛ به عنوان مثال در شهر زنجان در مدتی محدود ۴۰۰ مادر را از انجام سقط منصرف کرده بودند. از نظر روانپزشکی بسیاری از مادرانی که سقط می‌کنند چندماه بعد پشیمان می‌شوند و بر همین اساس باید موضوعات روانی را کنترل کرد.

کریمی همچنین پیش از این درباره داروهای سقط جنین گفته بود که «توزیع داروی سقط جنین در داروخانه‌ها ممنوع است و فقط در شرایط خاص به شکل بیمارستانی توزیع می‌شود.»

سقط عمدی و حکم قتل نفس
فرهنگسازی در نظام بهداشتی و تغییر برخی گزاره‌ها نیز از دیگر اقدامات وزارت بهداشت در حوزه جوانی جمعیت و همچنین پیشگیری از سقط‌ جنین است؛ به طوری که صابر جباری - سرپرست مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت در این باره می‌گوید: متاسفانه برای اینکه سقط عمدی جنین را آسان جلوه کنند، از آن به عنوان سقط القایی یاد می‌شد که این واژه‌سازی تغییر کرد و ما تاکید کردیم که این سقط عمدی است و حکم قتل نفس دارد و سن جنین هم در این مورد تفاوتی ندارد؛ تلقی این بود که تا زمانی که روح دمیده نشده است، سقط مشکلی ندارد؛ این درحالیست که در تمام مراحلی که جنین تشکیل می‌شود، سقط حرام است.

در مجموع در شرایطی که آمارهای متفاوت و چندصدهزار تایی از سقط جنین در کشور شنیده می‌شود اما به اذعان مسوولان وزارت بهداشت، از آنجا بسیاری از موارد سقط در مراکز غیرقانونی انجام می‌شود، آمارها در این زمینه نیز متفاوت است و نمی‌توان به آن استناد کرد.

در مجموع امروزه سقط جنین یکی از مباحث مهم حوزه پزشکی است و کشورهای دنیا در شرایط مختلف رفتار متفاوتی در قبال آن داشته‌اند. آمار و ارقام سقط جنین در کشور ما نیز در حالی هر از گاهی پررنگ و رسانه‌ای می‌شود که به اذعان متخصصان، بالای ۸۰ درصد مادران پس از سقط دچار عوارض روحی شده و از کرده خود پشیمان می‌شوند و از طرفی هم درصدی از مادران دارای تجربه سقط، دچار نازایی می‌شوند. بنابراین سقط جنین عملی سطحی و ساده نیست؛ بلکه جراحی سنگین پزشکی است و علاوه بر از بین رفتن جنین، اولین ضرر آن به خود مادر می‌رسد.

و اما درمان ارزان ناباروری
در هر حال طرح نفس و نجات فرزندان سقط تنها یکی از برنامه‌ها و اقدامات وزارت بهداشت در راستای اجرای قانون جوانی جمعیت است؛ به طوری که در جهت اجرای این قانون از آذرماه سال ۱۴۰۰ برای اولین بار خدمات تخصصی درمان ناباروری به میزان ۹۰ درصد تعرفه دولتی در مراکز دولتی و ۹۰ درصد تعرفه عمومی دولتی در سایر مراکز تحت پوشش سازمان‌های بیمه‌گر قرار گرفتند.

در همین زمینه نیز به اذعان دکتر آزادی - معاون دفتر خدمات تخصصی سازمان بیمه سلامت ایران پوشش بیمه ۶۳ قلم داروهای مرتبط با درمان ناباروری، پوشش بیمه ۲۸ قلم تجهیزات پزشکی مرتبط با درمان ناباروری، پوشش بیمه ۵۶ کد آزمایش مرتبط با درمان ناباروری، افزایش سن بیمه شدگان مشمول درمان از ۴۵ به ۴۹ سال و پوشش خدمات تخصصی (ART ) مرتبط با درمان ناباروری از آن سال برقرار شد و در سال ۱۴۰۲ نیز با ابلاغ دستورالعمل جدید از سوی دبیرخانه شورایعالی بیمه سلامت تعهدات فوق به شرح افزایش اقلام دارویی از ۶۳ قلم به ۶۶ قلم، افزایش لوازم و تجهیزات پزشکی از ۲۸ قلم به ۲۹ قلم، اضافه شدن ۱۶ کد خدمت آزمایشگاهی تحت عنوان آزمایشات تشخیصی ژنتیکی برای مادران دارای سقط مکرر و اضافه شدن ۴۵ کد خدمت آماده سازی زوجین جهت دریافت خدمات درمان ناباروری افزایش یافته است.