به گزارش جهانی پرس - خدیجه حضرتی، آقای محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی و معاون رئیس جمهور در گفت و گو با بخش خبری شبکه یک سیما گفت: ما در زمینه ایزوتوپ‌های پایدار که هر گرم آن چند ده هزار دلار قیمت دارد، خودکفا شدیم.
سوال : امروز از یک طرح راهبردی در حوزه هسته‌ای که توسط متخصصان صنعت هسته‌ای داخلی سازی شده بود، رونمایی شد، دستگاه طیف سنجی بود که به عنوان ایرانیوم از آن رونمایی شد. البته در روزهای گذشته شاهد این بودیم که طرح‌های مختلفی در صنعت هسته‌ای رونمایی شد و توانست نیاز صنعت و مردم را در حوزه‌های مختلف برطرف کند، نیروگاه‌ها بودند، در حوزه کشاورزی بود و امروز هم که در یک حوزه راهبردی که بسیار حوزه پیشرفته‌ای بود، متخصصان ما توانستند صفر تا صد این فناوری را بومی‌سازی کنند و در اختیار صنعت قرار بدهند.
در همین زمینه برنامه گفتگوی ویژه خبری امشب را اختصاص داده‌ایم به بررسی دستاوردهای صنعت هسته‌ای که در زندگی و صنایع کاربرد ویژه‌ای دارد. در برنامه امشب میزبان جناب آقای مهندس محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی هستیم.
در روزهای گذشته بسیار پرکاربرد بوده صنعت هسته‌ای و دستاوردهای متعددی را رونمایی کرده اید، اجازه بدهید در خصوص ایرانیوم صحبت کنیم که بسیار حوزه حساس و راهبردی است ؟
اسلامی: به لطف الهی این دهه فجر همکاران ما توانستند یک سری از دستاوردهایشان را به نقطه بهره‌برداری برسانند و یا به نقطه‌ای برسانند که یک رویدادی باشد که بتواند در حقیقت گام بعدی‌اش را بردارد. دستگاه ایرانیوم یکی از نکات برجسته‌اش این است که در صدر اقلام تجهیزاتی است که مطلقا به ما نمی‌فروشند، قیمت بسیار گزافی هم دارد، در انحصار سه کشور است و حساسیتی هم که دارد و قابلیتی که دارد جز لوازمی است که قابلیت اطمینان فراینده ای در حقیقت ارزیابی و کنترل خطوط تولید هسته‌ای یا آزمایشگاه هسته‌ای را به خصوص در حوزه غنی‌سازی میتواند تقویت کند، ارتقا بدهد و آن را به یک ظرفیت پایدار قابل اطمینان برساند .
سوال: ایران الان یکی از چهار کشوری است که دانش فنی ساخت آن را دارد درست است آقای مهندس؟
اسلامی: بله همینطور است، انحصاری است به فروش نمی‌رسد و به هر کشوری هم این دستگاه طیف سنج را نمی‌فروشند، یک کار متعهدانه، دانشمندانه با چهار سال کار طاقت فرسا همکاران ما که معدل سنی‌شان هم ۳۵ سال است این‌ها در مجتمع شهید احمدی روشن در نطنز این کار را به صورت یک کار گروهی که همه رشته‌ها و در حقیقت دپارتمان‌هایی که در حوزه مهندسی و فناوری و ساخت است با هم به صورت ید واحده تلاش کردند و توانستند به صورت کاملاً خلاقانه این پدیده بسیار استراتژیک را به ثمر برسانند .
سوال: در مورد کاربردش هم توضیح می‌دهید آقای مهندس ؟
اسلامی : ما در فرایند غنی سازی همواره می‌خواهیم که غنای محصول را اندازه‌گیری کنیم، اگر این را در درون خود فرایند نصب کنیم همواره به صورت بر خط مطلع هستیم که الان چه وضعیتی دارد، یا اینکه اگر بخواهیم در آزمایشگاه یک خدمات آزمایشگاهی بدهیم و در خدمات آزمایشگاهی بتوانیم به خصوص هم در ایزوتوپ‌هایی که دامنه وسیعی دارد و برای آن الان فعالیتمان را شروع کرده‌ایم، اندازه‌گیری کنیم ببینیم که در حقیقت چه وضعیتی دارد، آن ایزوتوپ برای آنجا هم کاربرد دارد و نه تنها در صنعت هسته‌ای بلکه در سایر صنایع به ویژه پتروشیمی‌ها آنها هم به چنین دستگاه طیف سنجی نیاز دارند که با دقت بالا و به صورت لحظه‌ای بتواند این را تشخیص بدهد و شما بدانید که در چه موقعیتی هستید.
این دستگاه همچنین می تواند برای کل مواد گازی که در جدول مندلیف است استفاده شود تا آنالیز و پردازش کند. ما کار بزرگی هم به لحاظ سخت‌افزاری و هم به لحاظ نرم‌افزاری و هم به لحاظ اینکه میتواند به صورت در جریان و یا به صورت آزمایشگاهی مورد استفاده قرار گیرد.
این دستگاه قیمت کتابی اش ۲ میلیون دلار است، یعنی شما ببینید ما با نرخ رایج حساب کنیم عدد بالای ۱۰۰ میلیارد تومان قیمت کتابی‌اش است که به ما نمی‌فروشند، اما همکاران ما با یک کار تحقیقاتی خلاقانه توانستند با یک کار فشرده یعنی اینکه من می‌گویم ۴ سال عمداً این عدد ۴ سال را می‌گویم که این ثبات قدم و امیدواری و پیوسته کار کردن و امید داشتند که به لطف الهی می‌توانند به نتیجه برسند این تیم ۴ ساله پیوسته کار کردند، حداقل روزی ۱۲ تا ۱۳ ساعت کار می‌کردند و در حقیقت کارگاه‌ها و بخش‌های مختلف که این‌ها را پشتیبانی کردند از تامین مواد خامش گرفته تا فرآوری ، عمل آوری و توانسته‌اند مونتاژ کنند.
از نظر سخت‌افزاری و نرم‌افزاری بانک اطلاعاتی که باید داشته باشد یک کار بزرگ است و در دسته‌بندی اقلامی که در صنعت غنی سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد، این به لحاظ راهبردی بودن صدر جدول است. یعنی دیگر آن نقطه انتهایی حساسیت است که به لطف الهی به دست آمد و ما حالا خط تولید این را که بتوانیم تکثیر کنیم و هم برای واحدهای خودمان که نیاز داریم بتوانیم مستقر کنیم و هم سایر صنایعی که نیازمند هستند بتوانیم پشتیبانی کنیم .
سوال: در حوزه‌های مختلفی که دستاوردهای هسته‌ای داشتیم و از آن رونمایی شده، یکی از دستاوردهایی که در چند روز گذشته رونمایی شد، یک سامانه پرتودهی بود که در حوزه کشاورزی کاربرد داشت، در سال‌های گذشته سامانه‌های پرتو دهی با ظرفیت‌های مختلف رونمایی شد و یکیشون یک حوزه زیر شاخه داشت که آن را هم متخصصان ما انحصار شکنی کردند.
آقای مهندس هم تولید سامانه‌های پرتودهی برای محصولات مختلف و ظرفیت‌های مختلف و هم در کنار آن تعویض چشمه یکی از دستاوردهایی بود که ما در چند ماه گذشته داشتیم همین چند روز پیش هم روز ۱۲ بهمن ماه شما باز هم یک سامانه پرتوده‌ای کشاورزی رونمایی کردید در بندر عباس در این خصوص توضیح می‌فرمایید؟
اسلامی: ببینید محصولات هر کدام یک نوآفتی را با خودش گرفتار دارند که یک راه حل خاص باید برایش در نظر گرفته شود آنکه الان در این گزارش بود بحث پرتوده‌ای با اشعه گاما بود یک بخشی هم برای مایکروویو بود که مردم عزیز مشاهده کردند ما به شدت نسبت به این موضوع عقب هستیم، یعنی واقعاً از خیلی سال پیش توانسته این کار شروع شود هم بحث امنیت غذایی است هم بحث سلامت جامعه است و هم بحث اقتصاد ملی است.
شما وقتی که پرتودهی می‌کنید ضایعات سنگینی که الان در محصول هم پیشگیری می‌کنید و هم جلوگیری از اسراف می‌کنید و هم جلوگیری از ضایع شدن سرمایه ملی انجام می‌دهید دیگر خب این موضوع ما با اهتمام ویژه در جهت همان عنوان بردن فناوری هسته‌ای در زندگی مردم است. ما کل سامانه‌های مولد پرتو را که متصور بود طراحی کردیم و ساختیم، در یک شبکه دانش بنیان خوب طبیعی است وقتی که ما این کار را انجام می‌دهیم بایستی با سازمان‌های مرتبط هم این تعاملاتمان پیوسته وجود داشته باشد که این را بتوانیم خیلی زود هنگام ببریم و عملیاتی کنیم.
در این فرایند ما نیاز به این مشارکت و این تعاملات داشتیم و داریم آن چیزی را که در این مقطع زمانی الان هست این است که این‌ها را ما بتوانیم مستقر کنیم و مردم و فعالان مربوطه بیایند استفاده کنند. وزارت جهاد کشاورزی اولویت‌هایی دارد، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی اولویت‌هایی دارد ما هر دوتا را داریم موازی کار می‌کنیم. در بحث پرتودهی در این شرایط امروز در مطالعات مان در ۱۲ قطب کشور طراحی کردیم الان جاها را تقریباً می‌شود گفت نهایی کردیم و شناسایی کردیم.
سوال: دوتا هم فکر می‌کنم افتتاح شده ؟
اسلامی : یکی دوتا افتتاح شده الان در برنامه ما اردبیل است، اصفهان است، در حقیقت خوزستان است، در اهواز که فضاهایش پیش بینی و تهیه شده الان در حال فعالیت هستیم که بتوانیم دستگاه را ببریم نصب کنیم آن در حقیقت دستگاه اشعه که کبالت ۶۰ است برای اشعه گاما خیلی مهم بود که ما در حقیقت یک سرمایه‌گذاری قابل ملاحظه کردیم این را خریده‌ایم و آورده‌ایم و در فرایندهای کنونی مان برای تولید کبالت ۶۰ بایستی سرمایه‌گذاری کنیم، جز برنامه‌های راهبردی ما است این را تهیه کرده‌ایم و آورده‌ایم.
خوب می‌دانید وقتی که یک منبع رادیو اکتیو می‌آید همین طوری که است در هر جایی که نگهداری می‌شود خود به خود اکتیویته‌اش را از دست می‌دهد، این است که ما الان داریم با سرعت فوق العاده مطمئن، اینکه می‌گویم فوق العاده مطمئن الزاماً صحیح نیست، یعنی طوری که در آن تاخیرات اجتناب ناپذیر نیفتد و ما بتوانیم سریع‌تر این را نصب کنیم و بررسی کنیم و در مدار قرار بگیرد.
این بخشی است که الان دارد انجام می‌شود و من امیدوارم این دو تا سه تا ایستگاهی که داریم الان کار می‌کنیم انشاالله بتوانیم حداقل یکی را تا قبل از پایان سال افتتاح کنیم و آن اولویت‌هایی که وزارت جهاد دارد که فعلاً اولویت فوریش سیب زمینی است، ما بتوانیم این را انجام بدهیم و به مردم یک خدمت خیلی ارزشمند و ماندگار است.
اما آن چیزی که در بندرعباس اتفاق افتاد یک آفتی است به اسم سوسک کله خرطومی تنه خار که این الان آفتی است که به جان نخلستان‌ها افتاده و به شدت این الان دارد پیشروی می‌کند و آفت کش‌های رایج همه فرمول‌هایی هم که به کار برده‌اند موثر واقع نشده، ۵ ماه پیش این را وزارت جهاد به شرکت توسعه کاربردی پرتوها ارجاع داده و بچه‌های ما رفتند و مطالعه و بررسی کردند، خلاقانه یک سامانه‌ای را طراحی کردند که این سامانه پرتودهی مایکروویو است.
این می‌رود دور تنه درخت خرما و پرتویی را که می‌دهد آن در حقیقت آن حشره را از بین می‌برد و جلوگیری می‌کند از اینکه بیشتر نفوذ کند و تخریب کند، چون این باعث می‌شود که تهی می‌شود و نخلستان‌ها دارد این آسیب را به شدت تهدید می‌کند. خوشبختانه این جواب داده به لطف الهی و ما در روز ۱۲ بهمن به دست وزیر محترم جهاد کشاورزی این را رونمایی کردیم.
این هم شما ببینید تحقیقات نتیجه‌گرا چرخه نوآوری که این فرایند به آن مجهز است میتواند مسئله را دریافت کند، تجزیه و تحلیل کند برود کار آزمایشگاهی را انجام بدهد، تبدیل کند به یک سامانه سامانه که برای عملیات استفاده شود. ما امیدواریم که در بندرعباس هرچه سریع‌تر استفاده از این دستگاه را جهاد کشاورزی آغاز کند، با جواب‌هایی که ما از آن دریافت می‌کنیم بتوانیم این دستگاه را تکثیر کنیم و در اختیار کل نقاط کشور که با این آفت مواجه هستند قرار بدهیم.
نکته دیگری بود که برای نخلستان‌ها که آفت زنجره بود که در بیشتر استان کرمان بود که متفاوت با این آفت بود، آن را هم با پلاسما همکاران ما کار کردند و هم راه حل‌های دیگر را دارند دنبال می‌کنند.
پس پرتودهی برای بخش کشاورزی انواع دارد که الان اشعه گاما مایکروویو و پلاسما که ما هر سه تا را کار کردیم و امیدواریم که انشاالله در این مسیر بتوانیم این‌ها را با یک زمان‌بندی‌های فشرده‌تر با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط و ذی مدخل در این امور به نتیجه برسانیم .
سوال: و تنها یکی از نمونه‌های کاربرد صنعت هسته‌ای در کشاورزی است که بتواند کمک کند اما یکی از بحث‌ها و یکی از حوزه‌های که می‌خواهیم بهش وارد شویم حوزه پزشکی است، ابتدای امسال بود که شما وعده دادید در حوزه پلاسما کارهای بزرگی قرار است انجام شود و در چند ماه گذشته شاهد افتتاح دو مرکز درمان زخم دیابت با استفاده از پلاسما در این زمینه هم توضیح می‌فرمایید که در حوزه پلاسما چه اهدافی داریم؟
اسلامی: ببینید ما بحث پلاسماتراپی را به خصوص برای زخم‌های بدخیم و به ویژه برای بیماران دیابتی‌که می‌رود تا قطع ، به یاری حق تعالی بتوانیم ۵۰ مرکز سال آینده یعنی در پنجاهمین سال تاسیس سازمان انرژی اتمی اراده کردیم که ۵۰ تا کلینیک زخم را ما راه‌اندازی کنیم، دو تا راه اندازی شد، یکی در ورامین و یکی در کرج ،کرج فعال است ورامین متأسفانه با یک ناهماهنگی مواجه شد وقفه افتاده که متوقف شده.
امیدواریم انشاالله موانع و ناهماهنگی‌هایش برطرف بشود و بتوانیم ادامه بدهیم و داریم آماده سازی می‌کنیم و مذاکرات هم صورت گرفته که با وزارت بهداشت بتوانیم با فرایندی که برای گواهینامه اخلاق است بتوانیم فرایند گسترش این را دنبال کنیم که این بخش اول بوده در سلامت، بخش دوم بحث پلاسماتراپی برای بحث سرطان است که الان در مرکز تحقیقات سرطان در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی توسط پروفسور اکبری استفاده می‌شود.
الحمدلله نتایج بالینی خیلی خوبی هم داشته این را هم با وزارت بهداشت مذاکره کردیم که به مرکز تحقیقات سرطان داخل کشور که تعداد قابل ملاحظه‌ای هم برای زخم وجود دارد و هم برای این، انشاالله بتوانیم این را تسری بدهیم و هرچه بهتر و روان‌تر و ساده‌تر بیماران عزیزی که مبتلا هستند بتوانند استفاده کنند.
این هم در حال پیشروی هستیم و نتایج خوبی هم تا حالا درمان‌هایی که شده گرفته، من فکر می‌کردم که گزارشی هم تهیه کردید از مصاحبه‌ای که با بیمارانی که دارای زخم بودند و معالجه شده بودند و چقدر دعاگو بودند و من خدا را شاکرم و همکارانمان، همه با هم که توانستیم به صورت کاملا سریع و ملموس خدمتی را که نتیجه فناوری هسته‌ای است را تقدیم مردم عزیز کنیم.
سوال: از پلاسما در حوزه‌های تصفیه آب و شیرآبه‌ها هم استفاده کردید درست است؟
اسلامی: بله تقریباً هر شیرآبه‌ای که در کشور بود، آوردیم تحلیل کردیم با پلاسما به یک آب سالم و گوارا تبدیلش کرده و خود به خود این نتایج آزمایشگاهی ما است، روی پساب‌های صنعتی هم همین طور فکر می‌کنم.
الان ما دو قرارداد در حال مذاکره داریم که به زودی این‌ها به یاری خدا اجرایی می‌شود، یکی برای شیرابه یکی از کلان شهرها است و یکی هم برای پساب صنعتی شهرک صنعتی بزرگ است که هر دوتایشان مشکلات شدید زیست محیطی دارند، این دو را که اجرا کنیم دیگر این فناوری تقدیم به فعالان این حوزه است که بیایند و در فرآیند خودشان این بخش پلاسمایی را هم در نظر بگیرند که ما بتوانیم این را خیلی روان‌تر و سریع‌تر تکثیر کنیم و در کشور در اختیار مردم مرتبط با این فعالیت قرار بدهیم.
سوال: پیش از اینکه به بحث نیروگاه‌ها و بحث رآکتور که دیروز مرحله اول بتن‌ریزی آن در اصفهان انجام شد بپردازیم، به بحث رادیو دارو هم کوتاه بپردازیم، رادیو داروهای مختلف سال گذشته رونمایی شد و در جهت رفع نیاز مردم بود از مس ۶۴ بگیریم، لوتیشیوم یا مثل ۶۴ پی اس ای ام که حوزه‌های مختلف کاربرد داشت تا رادیونکلوئیدی که حتی رونمایی کردید که در حوزه صنعتی آن هم کاربرد داشت، در زمینه برنامه‌ای که در رادیو دارو داریم، گسترشی که داریم و کار روی رادیودارو‌هایی که اصلاً نمی‌توانیم وارد کشور کنیم مثل همان مس ۶۴ پی اس ای ام که نمی‌توانستیم وارد کنیم و الان در اختیار مردم قرار دادیم.
اسلامی: رادیو داروها به صورت پیوسته تحقیقاتش تداوم دارد، یعنی حتی رادیو داروهایی که الان تولیدی است ما تحقیقاتش را برای بهبود و افزایش وضعیت کیفی اش در دستور کار داریم، قبلا عرض کرده بودم که روی رادیو دارو تلاش همکارانمان این است که در بخش تشخیصی، دقت را افزایش دهند و در بخش رادیو داروهای درمانی اثربخشی را افزایش بدهند.
این دو مولفه مهم هدف کمی و کیفی دارد، الان ۵۰ رادیو دارو که توزیع می‌شود، سالی یک میلیون نفر از این‌ها در بخش‌های تشخیصی و درمانی دارند در کشور استفاده می‌کنند، گام تکمیلی که بوده پروژه‌هایی که در تحقیقات بوده، الان حدود تقریباً ۲۰ تا رادیو دارو در فاز بالینی در مراحل مختلف قرار دارد.
این خودش یک تحول عظیم است یعنی ۴۰ درصد وضع موجود افزایش تنوع رادیو دارو داریم. این نکته دوم است و نکته سوم این است که ما به یاری خداوند سال آینده با حضور ریاست محترم جمهوری و برنامه‌ای که انشاالله تدوین خواهیم کرد، بزرگترین مرکز رادیو دارویی کشور که در این منطقه از جهان بی‌نظیر است را افتتاح خواهیم کرد.
سوال: به مناسبت روز ملی فناوری هسته‌ای؟
اسلامی: نه به آن تاریخ نمی‌رسیم دیرتر می‌شود، امیدوارم که خیلی به آخر سال نزدیک نشود و زودتر بتوانیم آن را راه اندازی کنیم و این ظرفیت بزرگی را که ۵ تا ۷ برابر وضع موجود است بتوانیم بهره‌برداری اش را آغاز کنیم و از این طریق فعالیت خودمان را گسترش دهیم.
سوال: آن مرکز هم به جای خودش بسیار گسترده است.
اسلامی: به جای خودش شما باید برایش گزارش خاص تهیه کنید.
سوال: بله خیلی هم برای مردم انشاالله غرور آفرین خواهد بود، گزارشی آماده شده درخصوص نیروگاه‌ها یکی از دستاوردهایی که همان پنجشنبه شما رفتید و از آن رونمایی کردید، گزارش را ببینیم.
( پخش گزارش)
سوال: گزارش را با هم دیدیم آقای مهندس در خصوص نیروگاه اتمی ایران هرمز توضیح می‌فرمایید. فکر می‌کنم از نیروگاه‌های بزرگ باشد.
اسلامی: بله بحث ۲۰ هزار مگاوات را، اولین بار آبان ماه سال ۱۳۸۶ مقام معظم رهبری تاکید فرمودند، ایشان مکرر هم به بحث توجه به انرژی‌های جایگزین سوخت‌های فسیلی تاکید داشتند.
ما باید برای این امر ساز و کاری را ایجاد می‌کردیم اولاً که ما در سند راهبردی به این موضوع پرداختیم و این ۲۰ هزار مگاوات را که البته با یک فاصله‌ای در بازنگری عدد ۲۰ هزار مگاوات را هدف گذاری کردیم، پس این تکلیف برنامه‌ای، بعد در قانون بودجه هم این را در تبصره ۱۵ دیدیم که در ۱۴۰۳ می‌شود تبصره ۷ و در ادامه شورای عالی انرژی هم با حضور آقای رئیس جمهور مصوبه‌ای است در بند ۱۶ که برای ۲۰ هزار مگاوات مورد تاکید و به سازمان انرژی اتمی تکلیف شده که ما این را از لحاظ ساز و کار قانونی و موضوع ابلاغ تکلیفی تمهید کردیم، برای این شرکت‌ها ایجاد شده ، اراضی شناسایی شده و عملیات‌های پروژه‌های ۲۰ هزار مگاوات هر کدام در یک مرحله ای است.
فعالیت‌های نیروگاهی به صورت عادی بین المللی ۵ رویداد دارد، رویداد اول آغاز عملیات تجهیز سایت و مطالعات تفصیلی است، رویداد دوم آغاز عملیات بتن ریزی است که به آن می‌گویند اولین بتن، رویداد دوم در حقیقت فرایندی است که تجهیزات را نصب کردند و سوخت گذاری صورت می‌گیرد که می‌شود سوم و چهارم می‌شود بحرانی کردن و آغاز تولید برق و تغذیه شبکه برق و رویداد پنجم می‌شود ازکاراندازی که بعد از ۶۰ -۷۰ سال نیروگاه را از کاراندازی می‌کنند. ما الان در ایران هرمز که سیریک است برای این ۴ رآکتور، در رویداد اول بودیم، باید گمانه‌زنی‌های عمیق صورت بگیرد، مطالعات ژئوتکنیک، مطالعات زلزله، شرایط محیطی که بشود بر اساس مشخصات دقیق منطقه اجرای طرح، طراحی ابنیه‌های آن جا و به خصوص طراحی رآکتور را بتوان کار محاسباتی و الزامات ایمنی و استانداردی که دارد بتواند تطبیق بدهند.
پس ما در این مرحله هستیم برای ایران هرمز، برای مکران هم تقریباً نسبت به این فاز در همین مرحله هستیم که آن هم به زودی وارد فاز رویداد اول خواهیم شد و نیروگاه کارون را که در دارخوئین است که ما رویداد اولش را پشت سر گذاشتیم و انشاالله در خرداد ماه سال آینده رویداد دوم آن را عملیات بتن ریزی‌اش را آغاز خواهیم کرد.
بنابراین این فرایندی است که مکان‌ها شناسایی شده، شرکت‌ها تاسیس شدند، سیستم‌ها انتخاب شده و حرکت ها و فعالیت‌ها این پنج مرحله را یکی پس از دیگری انشالله طبق زمانبندی طی خواهند کرد.
سوال: نیروگاه اتمی بوشهر ۲ و ۳ هم کارش دارد پیش می‌رود؟
اسلامی: ۲ و ۳ هم کاملاً فعال دارد پیش می‌رود واحد یک ما که در مدار است، یک عده ابهام ایجاد می‌کنند می‌گویند اصلاً کو؟ شما صد سال است می‌گویید اتمی، اتمی اصلا شما هنوز یک نیروگاه هم ندارید، نیروگاه اتمی شماره یک دهمین سال فعالیتش را پشت سر گذاشت و ۶۲ میلیارد کیلووات ساعت تا الان برق به شبکه تزریق کرده یک برق پا‌دار و با کیفیت که با فرکانس ۵۰ هرتز شبکه برق جنوب کشور را پشتیبانی می‌کند ، واحدهای ۲ و ۳ هم کاملا فعال هستند.
نکته مهم‌تر این نیروگاه‌ها این است که واحد شماره ۲ ساختمان رآکتور در حال ساخت است و دارد پیشرفت می‌کند، تراز بالا را الان دارند بتن ریزی می‌کنند اما واحد ۳ را ما انشاالله در هفته‌های آینده رویداد دومش را خواهیم داشت که اولین بتن ریزی آن آغاز خواهد شد.
یعنی این‌ها به صورت زنجیره‌ای در حال پیشرفت هستند، البته واحد ۲ و ۳ تجهیزاتش هم در کارخانجات مختلف در حال ساخت است هم در ایران سفارشاتش در حال ساخت است و هم در خارج از کشور .
سوال: یک نکته که باید به آن توجه کنیم در کنار تکمیل روند ساخت نیروگاه‌هایی که الان شما فرمودید دارد ساخته می‌شود، ما داریم به تربیت نیروی انسانی که قرار است آنجا هم کار کند می‌پردازیم. امسال چند ماه گذشته بود که شما از یک شبیه ساز مدیریت نیروگاه رونمایی کردید و دارید نیروی انسانی متخصص و نخبه را تربیت می‌کنید، در زمینه توجه به تربیت نیروی انسانی هم توضیح می‌فرمایید.
اسلامی: سوال خیلی مهمی است، دراین افق برنامه سازمان ما به لحاظ اندازه دستکم ۵ برابر خواهد شد ، بنابراین ما نیاز مبرممان این است که نیروی انسانی خودمان را پرورش دهیم، آماده سازی کنیم به خصوص در پروژه‌های نیروگاهی، نیروی انسانی تا آموزش‌های تخصصی ندیده باشد و در یک نیروگاه کارآموزی نکرده باشد نمی‌تواند صلاحیت کسب کند که بتواند برود در نیروگاه اتمی مشغول شود، این کار خودش حداقل ۴ سال کار است.
بنابراین ما در گام اول مرکز آموزشی پژوهشی بین الملل را که در اصفهان با ظرفیتی که ما داریم، مردم عزیز مستحضر هستند، ما در اصفهان سه رآکتور تحقیقاتی داریم که رآکتور پژوهشی است و یک مرکز با ظرفیت قابل است، ما این مرکز را ماموریت دادیم که تبدیل شود به مرکز آموزش مهارت‌های علوم و فنون هسته‌ای و این مرکز بیاید نقش ایفا کند با مشارکت شرکت‌های خانواده سازمان و مراکز علمی آموزشی کشور، ما بتوانیم تربیت نیروی انسانی صنعت هسته‌ای را در این فرایند انجام بدهیم، این گام اول است و در کنار آن برنامه‌ریزی برای جذب نیرو است که هم با توجه به بخش‌های فعالیت‌هایی که باید از طریق مجاری قانونی هماهنگی کنیم و جذب نیرو را دنبال کنیم.
همزمان بتوانیم بورسیه کنیم که ما بورسیه را امسال در دفترچه کنکور از ۱۰ دانشگاه، ۱۰ رشته ۱۰۰ نفر را برای کارشناسی بورسیه اعلام کردیم و الان ۵۰۰ نفر را برای آزمون کارشناسی ارشد که در پیش رو است برنامه‌ریزی کردیم و نکته مهم‌تر این که دبیرستان انرژی اتمی مشهور است و خیلی از بچه‌های المپیادی و نخبه فارغ التحصیل دبیرستان انرژی اتمی هستند ما این مدارسمان را گسترش دادیم.
در دولت سیزدهم ما از ۷ مدرسه الان به ۱۳ مدرسه رسیدیم و این را به ۲۱ مدرسه افزایش خواهیم داد، آمدیم دبستان که بتوانیم واقعاً برنامه‌ریزی برای تامین و تربیت نیروی انسانی مان را انجام بدهیم و از همه مهم تر تعامل با دانشگاه‌ها است که با پروژه‌هایی که به آنها واگذار می‌کنیم و پشتیبانی که می‌کنیم بتوانیم برای تعلیم و تربیت و جذب نیروی انسانی از این طرق گوناگون یک ظرفیت پایداری را ایجاد کنیم که نیروی مورد نیاز خودمان را به هنگام در اختیار داشته باشیم، روی بحث شبیه ساز که فرمودید، بله یکی از نکات مهم قابلیت‌های سخت افزاری و نرم‌افزاری است که در نیروگاه‌ها مورد نیاز است.
الان اولین شبیه سازهایی را که سازمان تولید کرده به همه دانشکده‌های هسته‌ای در دانشگاه‌ها هدیه کردیم و الان به ترتیب داریم این‌ها را یکی از پس از دیگری ارتقا می‌دهیم که می‌شود گفت مهم ترینش را در خود پژوهشگاه‌ها نصب کردیم که آخرین دستاورد بود که شما هم از آن گزارش تهیه کردید و همزمان با همین که برای پژوهشگاه نصب شده یک شبیه ساز برای اتاق کنترل نیروگاه بوشهر تمام ایرانی همکاران ما ساختند و ماه گذشته در نیروگاه بوشهر در مدار قرار گرفت که هم برای مرکز آموزش است و هم یک اتاق کنترل واقعی است برای نیروگاه اتمی.
این شبیه سازها مهمترین ابزار هستند برای آموزش که در دانشگاه‌ها به آنها به شدت به خصوص بچه‌هایی که رشته مهندسی هسته‌ای و رآکتور می‌خوانند چه فیزیک پایه باشند و چه مهندسی پایه باشند نیاز مبرم به این شبیه ساز است که الحمدلله این کار به یک صنعت تبدیل شده است و شرکت طراحی مهندسی دانش بنیانی که این کار را در سازمان انجام می‌دهد یکی از شرکت‌های فاخر است با جمعیت کوچک نخبه جوان، پرانگیزه و علاقه‌مندی که به حمدالله این خدمت را دارند می‌دهند و ما این رسالت را داریم که دانشگاه‌ها را تجهیز کنیم که بتوانند نیروی حرفه‌ای و با مهارت و با دانش تربیت کنند.
سوال: یکی از طرح‌هایی که روز گذشته در اصفهان کارش انجام شد آغاز بتن‌ریزی رآکتور تحقیقاتی اصفهان بود و افتتاح خط تولید نیمه صنعتی هگزا فلوراید تلوریوم که ماده اولیه رادیو دارو است و خود شما هم فرمودید، ید است، در این خصوص هم توضیح می‌فرمایید؟ ابتدا به رآکتور بپردازیم.
اسلامی: این رآکتور هم باز رویداد دوم بود، رویداد اول سال گذشته بود که ما زمین را انتخاب کردیم، اعلام کردیم این رویداد، آماده سازی سایت، تکمیل مطالعات تفصیلی و مهیا کردن زیرساخت‌ها که بتواند برای ساخت رآکتور اقدام بشود که به حمدالله انجام شد، خاکبرداری صورت گرفت، به تراز منفی که برای فونداسیون است رسیده بود و کارگاه‌های تجهیز شده که ما رویداد دوممان را روز گذشته در اصفهان با آغاز عملیات بتن ریزی که کار بسیار سنگینی هم بود آغاز کردیم.
رآکتور اصفهان رآکتور ۱۰ مگاواتی استخری تحقیقاتی در حقیقت در ادامه رآکتور تهران است، رآکتور تهران سال ۱۳۴۳ عملیات ساخت آن آغاز شده، سال ۴۶ به بهره‌برداری رسیده و ما باید یک رآکتور جایگزین می‌داشتیم، ما با توجه به مطالعات انجام شده که چرخه سوختمان و فرایندهای تست و ارزیابی سوخت ما در اصفهان است، باید این رآکتور را آن جا جانمایی می‌کردیم، بر اساس الزامات فنی و کارکردی است که آن زنجیره ما را تکمیل کند، هم کنار آن مرکز آموزشی علوم و فنون هسته‌ای قرار می‌گیرد و هم در کنار آن چرخه سوخت است که بتواند فرایندهای آزمون را با استفاده از رآکتور انجام بدهد.
از همه مهم تر این است که این رآکتور راکتوری است که یکی از اساس‌های تولید رادیو دارو خواهد شد که در امتداد رآکتور تهران بتواند برای تولید انواع و اقسام رادیو ایزوتوپ‌ها بتواند خدمت کند و هم کمک کند، پشتیبانی و تحقیقات علمی را و هم به تولید رادیو ایزوتوپ‌های مورد نیاز اعم از بخش پزشکی و صنعتی کمک کند و هم بتواند در راستای آزمون‌هایی که برای پرتودهی سوخت است مورد استفاده قرار بگیرد.
سوال: خط تولید نیمه صنعتی هگزا فلوراید تلوریم را هم افتتاح کردید و اهمیت آن این است که دیگر چرخه دارد صنعتی می‌شود یعنی از ماده‌ای که ما می‌آمدیم تولید رادیو دارو می‌کردیم آزمایشگاهی بود وارد نیمه صنعتی و بعد صنعتی داریم می‌شویم.
اسلامی: این فوق العاده مهم است اگر که ما صحبت از اقتصاد دانش بنیان می‌کنیم، اقتصاد دانش بنیان مهمترین مشخصه و دنیایی که در اقتصاد جهان الان دارد ایزوتوپ‌های پایدار هستند که هر گرم آن چند ده هزار دلار قیمت دارد و ما وارد این عرصه شدیم، گام اول ما این بوده که اولاً ما در رادیو داروها خودکفا بشویم، وابستگی نداشته باشیم و به ویژه اولویت‌هایی را که مردم بیشتر به آن نیاز دارند را در دستور کار قرار دادیم.
ما سال گذشته تلوریم را شروع کردیم، برنامه تلوریم باید ما گاز هگزا فلوراید تلوریم را باید تولید می‌کردیم یه کار آزمایشگاهی و تحقیقاتی انجام شده بود این را تبدیل کردیم در سایت هسته‌ای اصفهان به یک خط نیمه صنعتی تولیدی که کل نیاز سال ما را همین خط پایلوت نیمه صنعتی برای کل کشور پاسخگو است.
اگر بیشتر بخواهیم نیازمان را گسترش بدهیم عین همین را می‌توانیم تکرار کنیم، یعنی ما نیاز نداشتیم یک خط صنعتی گران قیمت پرهزینه ایجاد کنیم، توانستیم با همین فعالیت که می‌شود گفت ۶ ماه حداکثر زمانی بوده که صرف شده، کیفیت خط و گزارش خط را شما پخش کردید، مردم عزیز مشاهده کردند ما وقتی بتوانیم این را تولید کنیم این خوراک اصلی تولید ید ۱۳۱ است که ید ۱۳۱ برای تشخیص و درمان تیروئید است و سرطان تیروئید که فوق العاده متاسفانه فراوان شده و ما نیاز داشتیم بتوانیم این را هرچه سریع‌تر تولید کنیم و خدمت مردم عزیز ایران عرضه کنیم.
سوال: در حوزه هگزا فلوراید که خط نیمه صنعتی اش افتتاح شد، فرمودید که اگر بخواهیم توسعه بدهیم می‌توانیم بیشتر تولید کنیم، این بیشتر تولید کنیم یعنی برای بازارهای صادراتی؟ و دوم این که ما الان بازارهای صادراتی رادیوداروهایمان فعال هستند، کار می‌کند و در جهت توسعه آنها پیش می‌رویم ؟
اسلامی: تا قبل از کرونا و گسترش تحریم، سازمان انرژی اتمی به ۹ کشور صادرات داشت و این صادرات همچنان به صورت یک ظرفیت بالقوه وجود دارد اما آن بخشش بالفعل است که شبکه پروازی مهیا است و حمل و نقل آن قابل انجام است چون نیمه عمر رادیو داروها کوتاه است، باید بلافاصله به محل مصرف برسد، هر چقدر این مسئله حمل و نقل حل شده، این بازار دوباره فعال شده و ما این‌ها را داریم ارسال می‌کنیم.
اگر بتوانیم فائق بیاییم بر این بحث مانع شبکه پروازی که متاسفانه به دلیل تحریم جابجا نمی‌کنند، این هم از همان حقایق ناب روزگار ما است که شعار می‌دهند برای جان انسان‌ها و حقوق بشر اما همه تحریم‌هایشان نوک پیکانش به سمت مردم و جامعه و بخش سلامت است و ما الان این را در این مسیر داریم پیگیری می‌کنیم و به محض این که حل شود تعداد کشورهایی که می‌توانیم به آنها رادیو دارو ارسال کنیم اضافه‌تر می‌شود.